Ostatnio w jednej z grup tematycznie związanym z naszym regionem, na popularnym portalu społecznościowym rozgorzała gorąca dyskusja na temat rzekomej pomyłki dawnych kartografów, którzy na mapach Śląska zamieszczali na wysokości Dobrzenia Wielkiego rzekę Błotnicę – prawy dopływ Odry.
Pomijając mało dokładną pierwszą zachowaną mapę Śląska, Sebastiana Münstera, to już na mapie z 1561 roku, Martina Helwiga z Nysy, po prawej stronie Odry od Opola aż po Brzeg zaznaczone są jej cztery dopływy; Mała Panew, Błotnica, Brynica i Stobrawa. Położenie rzek doskonale odzwierciedla mapa Petrusa Schenka z 1710 r.
Poczynając od połowy XVI wieku aż do połowy XVIII wieku, we wszystkich zachowanych podręcznikach i opisach traktujących o historii i geografii Śląska oraz wydanych w tym czasie mapach, wśród wszystkich innych dopływów Odry (Odery, Viadry – bo tak ją dawniej nazywano), w zasadzie te dopływy wymienia się zawsze. Zapisuje się je w języku niemieckim, polskim, a we wcześniejszych opracowaniach w języku łacińskim. Wymienia się je także w geograficznych i historycznych leksykonach wydawanych w XVIII i XIX wieku w Anglii, Francji czy we Włoszech.
Błotnica jest tą rzeką, która 250 lat temu znikła z powierzchni Górnego Śląska. Z definicji źródła wynika, iż licząc od ujścia rzeki do innego zbiornika wodnego, jest to najdalej odległy dopływ tworzący tą rzekę i jeśli by wierzyć wszystkim dostępnym opisom tej rzeki począwszy od XVI wieku, które lokują jej źródła pod Lublińcem to jej długość mogła wynosić około 70 km. W dość odległych już czasach próbowano ją przystosować do spławiania drewna, podobnie jak prawie równolegle płynącą w pobliżu, większą rzekę Mała Panew i od północy kolejny dopływ Odry rzekę Brynica. Świadczyć o tym może dokument przechowywany w Archiwum Miejskim we Wrocławiu z dnia 1 października 1569 r., w którym;
Izba Śląska zaproponowała cesarzowi Maksymilianowi oczyszczenie rzeki Malapanei i odbudowę śluzy, ponieważ spław drewna mógłby przynieść korzyści cesarzowi, a przez to inne lasy nad Odrą mogłyby zostać oszczędzone. Należałoby wprowadzić opłatę za utrzymanie śluzy, co szybko zwróciłoby koszty. Nakazano również skontrolowanie rzek Blottnitz i Brinnitz, aby ustalić, czy można je przystosować do spławu drewna i ile by to kosztowało. Przywrócono komorę celną do poboru opłat za spław drewna (powyżej Wrocławia) i zamknięto tamtejszą karczmę.
Wszystkie cztery interesujące nas dopływy Odry występują w łacińskim poemacie „Sabothus sive Silesia”, zmarłego w 1565 r. poety z Otmuchowa, Franca Fabri vulgo Koekritz. Wczytując się w poemat łatwo odnajdziemy w nim łac. nazwy; Stobra, Malponda, Brincius czy Blotnisius.
Dowód na to, iż rzeka rzeczywiście istniała odnajdujemy też u śląskiego kronikarza Joachima Curaeusa, w wydanej w 1587 r. w Wittemberdze – „Schlesische General Chronica”
Błotnicę, która bierze swój początek pod Lublińcem a ujście znajduje koło Skorogoszcza umieszczono w spisie dopływów Odry w „Historia Incendiorium” wydanej w 1629 r, przez Nicolasa Polio.
Podobnie 10 lat później w dziele Johanna Micraeliusa pt. „Altes Pommerland” – wyd. 1639 r.
Podobny opis Błotnicy znajdujemy u Caspara Schneidera w jego – „Grundlich und genau durchsuchter Oderstrohm” z 1689 roku
Wśród bardzo wielu haseł przeróżnych europejskich leksykonów historycznych i geograficznych nazwę Błotnicy odnajdujemy m.in. w „Silesiographiae Henelianae Renovatae” – Nicolai Henelii z 1704 r.
Johann Hermann Dielhelm w swojej pracy pt. „Allgemeines Hydrographisches Lexicon Aller Ströme und Flüsse In Ober und Nieder Deutschland” z 1743r. wpisał pomyłkowo, że Blonitza lub inaczej Blotznecz wpada między Opolem a Skorogoszczą do Donu.
Jeszcze więcej nazw tej samej rzeki przedstawił Antoine Augustin Bruzen de La Martinière w „Historisch-Politisch-Geographischer Atlas der gantzen Welt” z 1744 r.
Praktycznie już w pierwszej połowie XVIII wieku zaczęto na mapach przedstawiać Błotnicę w wersji skróconej lokując jej źródła w lasach pod Świerklami. Po trzech wojnach śląskich, w których Prusy Hohenzollernów w walce o sukcesję Śląska pokonały monarchię Habsburgów, państwo pruskie przedsięwzięło szeroki zakres prac mających na celu wykorzystanie bogactw naturalnych Śląska, zakładając głównie w obszarach leśnych kolonie fryderycjańskie, a wykorzystując występującą w nich rudę darniową, budowano huty żelaza i zakłady trudniące się obróbką (kuźnie, walcownie) i wytwarzaniem z otrzymanego surowca metalowych wyrobów. W dodatku te i inne towary, głównie węgiel kamienny z masowo budowanych kopalń potrzebowały taniego i sprawnego transportu, który w tamtych czasach zapewniała uregulowana Odra, co zapowiadało nieodwracalne zmiany w naturalnym układzie wodnym na niektórych terenach Śląska, do których przyczyniły się też sypane wzdłuż Odry wysokie wały przeciwpowodziowe, kierując mniejsze jej dopływy do większych rzek. W 1776 r. podczas sypania walów zlikwidowano ujście Błotnicy do Odry kierując jej wody do sztucznie wykopanego Kanału Popielowskiego zwanego tu rzeką Żydówką, która z kolei wpada kilkanaście km dalej do rzeki Brynicy przed jej ujściem do Budkowiczanki i dalej do rzeki Stobrawy, która wpada do Odry. Przez likwidację rzeki Błotnicy zyskali też gospodarze z Chróścic, którym meandrująca rzeka przed ujściem do Odry w okolicy Ostrówka zabierała w porach roztopów i wzmożonych opadów sporo dobrze urodzajnej ziemi.
Na mapie z 1845 r. Błotnica skierowana do Brynicy kanałem o nazwie Rzika Gr. co mogło znaczyć – rzeka z Wielkiego Dobrzenia.
