Wspominamy wybitnego Siołkowiczanina, który odszedł w ostatnim roku

Prof. dr hab. Aleksander A. Kubis urodził się w 1935 r. w Nowych Siołkowicach. W 1960 r. po ukończeniu studiów na Wydziale Farmaceutycznym AM we Wrocławiu, podjął pracę naukowo-badawczą w Katedrze Farmacji Stosowanej AM we Wrocławiu pod kierunkiem prof. dr Zenona Olszewskiego. W 1970 r. uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy pt. „Badanie uwalniania niektórych substancji czynnych z podstaw maściowych przy pomocy metody i przyrządu własnej konstrukcji”. Rozwijając badania nad dostępnością farmaceutyczną substancji leczniczej z maści w 1977 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie pracy pt. „Uwalnianie detreomycyny z maści emulsyjnych z niewodną fazą hydrofilową”. W 1979 r. otrzymał stanowisko docenta i kierownika Zakładu Technologii Postaci Leku Katedry Farmacji Stosowanej. W 1988 r. otrzymał tytuł profesora nauk farmaceutycznych. W 1990 r. objął kierownictwo Katedry Farmacji Stosowanej, uzyskując w 1995 r. stanowisko profesora zwyczajnego. Dorobek naukowy Prof. dr hab. A. A. Kubisa obejmuje 110 oryginalnych prac naukowych opublikowanych głównie w czasopismach o zasięgu międzynarodowym, 105 komunikatów konferencyjnych, 44 patenty, 1 zgłoszenie patentowe, 3 projekty racjonalizatorskie oraz 3 wdrożenia preparatów leczniczych.

Wśród tematyki badawczej, nierzadko bardzo innowacyjnej, na szczególną uwagę zasługują prace dotyczące wpływu różnych czynników na dostępność farmaceutyczną substancji leczniczej z podłoży maściowych lipo- i hydrofilowych, głównie emulsyjnych typu W/O. Do innego nurtu należały badania podstawowe nad solwatacją polimerów hydrofilowych za pomocą polialkoholi, których owocem było opracowanie kilku oryginalnych preparatów leczniczych. Poddając tabletkowaniu solwatowaną metylocelulozę z dodatkiem kwasu mefenamowego i nipaginy opracowano opatrunki służące do leczenia suchego zębodołu. Właściwości solwatowanej metylocelulozy wykorzystano ponadto do stabilizacji hydrokortyzonu, w sporządzanych ex tempore żelach uzyskując stabilne preparaty lecznicze. Solwatowana metyloceluloza w połączeniu z aminoestrem kwasu polimetakrylowego, przy zastosowaniu odpowiedniego postępowania technologicznego została wykorzystana także do opracowania opatrunków kserożelowych przydatnych w leczeniu paradontozy.

Jednym z osiągnięć Profesora było także stworzenie własnego modelu biofarmaceutycznego do trawienia opatrunków żelatynowych za pomocą trypsyny in vitro. Dzięki temu opracowano preparaty o zróżnicowanej szybkości resorpcji w warunkach in vivo do leczenia kawern szczęki w chirurgii stomatologicznej. Na bazie polimerów hydrofilowych zostały także opracowane tabletki o modyfikowanym uwalnianiu kwasu cytrynowego, stosowane w profilaktyce tworzenia się kamieni nerkowych. Dzięki stworzeniu kompleksów etanoloaminy z polimerami anionowymi uzyskano związki, których roztwory wodne wykazują pH zbliżone do odczynu skóry – przydatne w terapii trądziku. Pod kierunkiem Profesora, opracowano trwałe wodne preparaty do leczenia trądziku pospolitego i różowatego za pomocą tetracykliny oraz leczenia opryszczki z zastosowaniem kwasu mefenamowego. Na uwagę zasługuje grupa publikacji dotycząca badań nad przeciwgrzybiczym działaniem etanoloamin, potwierdzając jej skuteczność w badaniach w warunkach in vitro oraz in vivo na zwierzętach doświadczalnych i hodowlanych.

Znaczący kierunek badań, prowadzonych pod opieką Profesora, był związany z wykorzystaniem polimerów kationowych do wiązania w kompleksy kwasu mlekowego. Uzyskane kompleksy zastosowane w preparatach ginekologicznych podczas badań klinicznych wykazywały wysoką skuteczność w stanach zapalnych oraz wspomagały rozwój fizjologicznej flory bakteryjnej.

Profesor dr hab. A. A. Kubis był bardzo zaangażowany w kształcenie farmaceutów zarówno w kształceniu przed- jak i podyplomowym. Jego praca dydaktyczna obejmowała opracowanie i prowadzenie wykładów z technologii postaci leku i biofarmacji. W kształceniu podyplomowym prowadził liczne wykłady z tematyki obejmującej technologię postaci leku     i biofarmację, był kierownikiem licznych kursów, a także był członkiem komisji na egzaminach specjalizacyjnych z zakresu farmacji aptecznej. Profesor brał też udział w tłumaczeniu i redakcji dwóch podręczników akademickich.

Należy podkreślić ogromne zasługi Profesora dr hab. A. A. Kubisa w kształceniu młodej kadry naukowej. Był on promotorem 9 prac doktorskich oraz 200 prac magisterskich. Jego wiedza i doświadczenie naukowe były również docenione przez inne ośrodki akademickie, czego następstwem było powierzanie do wykonania licznych recenzji publikacji, wniosków badawczych, a także 7 wniosków o tytuł oraz 5 na stanowisko profesora. Ponadto wykonał 18 recenzji habilitacyjnych, 26 recenzji prac doktorskich oraz opracował 1 wniosek o nadanie godności Doktora Honoris Causa.

W zakresie pracy naukowej i dydaktycznej utrzymywał kontakty z liczącymi się ośrodkami naukowymi za granicą, w których przebywał w ramach stypendiów naukowych m.in. w Instytutach Farmaceutycznych Uniwersytetów w Zurychu, Berlinie oraz w Tybindze. Wizyty te zaowocowały wspólnymi publikacjami naukowymi oraz wprowadzeniem nowych technik badawczych.

Na wyróżnienie zasługuje działalność społeczna Prof. dr hab. A. A. Kubisa. Od 1984 r. był członkiem Komitetu Nauki o Leku PAN, a następnie Komitetu Terapii i Nauki o Leku PAN oraz przewodniczącym Komisji Technologii Postaci Leku PAN, a następnie Komisji Postaci Leku Farmakokinetyki i Farmacji Klinicznej PAN. W latach 2003 – 2007 był członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych. Od 1988 r. aż do jej wydania był członkiem Podkomisji Postaci Leku Komisji Farmakopei Polskiej V, od 1989 r. członkiem tej Komisji, a od 1991 r. przewodniczącym Zespołu ds. Preparatów Złożonych Komisji FP. Był także członkiem Podkomisji Postaci Leku VI, VII oraz VIII Farmakopei Polskiej. Od 1977 do 1995 r. pełnił funkcję Konsultanta Wojewódzkiego ds. farmacji aptecznej, a następnie do 1998 r. funkcję Konsultanta Regionalnego w tym zakresie. W 1990 r. przewodniczył z ramienia PTFarm Komisji Prywatyzacji Aptek Przedsiębiorstwa Farmaceutycznego „Cefarm” we Wrocławiu. Uczestniczył czynnie w działalności Uczelni i Wydziału. Był m.in. przewodniczącym Rektorskiej Komisji Wynalazczości, Wydziałowej Komisji ds. Programu Studiów, członkiem licznych Komisji Rektorskich, Senackich i Wydziałowych. Przez wiele lat był prezesem Wrocławskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego.

Za aktywną działalność w Polskim Towarzystwie Farmaceutycznym oraz ogromne zasługi dla zawodu farmaceutycznego Prof. dr hab. Aleksander A. Kubis został w 1992 r. uhonorowany medalem im. Ignacego Łukasiewicza, a w 2001 r. za całokształt działalności przyznano Mu godność „Honorowego Członka Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego”.

Otrzymał również medale pamiątkowe z okazji 25 i 40-lecia Oddziału Towarzystwa oraz Medal 60-lecia PTFarm. Za zasługi na polu naukowym, dydaktycznym i społecznym otrzymał odznaczenia: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal 40-lecia PRL, Medal Edukacji Narodowej, Medal „Academia Medica Wratisłaviensis Polonia”, Złotą Odznakę Honorową „Academia Medica Wratisłaviensis”, Odznakę Honorową „Za wzorową pracę w Służbie Zdrowia”, dwukrotnie odznakę i tytuł „Racjonalizator Produkcji” oraz odznakę „Zasłużony Racjonalizator Produkcji”. W czasie swojej pracy naukowej otrzymał też 35 nagród indywidualnych i zespołowych przyznanych przez JM Rektora.

Źródło informacji: www.dia.com.pl
Zdjęcie: managerapteki.pl