Opracowanie to zawiera zestaw pochodzenia nazwisk istniejących na terenie, jak to nazywa prof. M. Kutyma, parafii wielkosiołkowickiej, tj. obejmującym wsie: Stare i Nowe Siołkowice, Popielów z Kolonią Popielowską, Chróścice i Kaniów.
Opracowanie to zawiera zestaw pochodzenia nazwisk istniejących na terenie, jak to nazywa prof. M. Kutyma, parafii wielkosiołkowickiej, tj. obejmującym wsie: Stare i Nowe Siołkowice, Popielów z Kolonią Popielowską, Chróścice i Kaniów.Są to najczęściej występujące nazwiska, istniejące na przestrzeni kilku stuleci, częściowo także już wymarłe, choć funkcjonujące jeszcze do dziś w pamięci mieszkańców jako przezwiska lub przydomki.
W zestawieniu tym nie ma nazwisk, które pojawiły się na krótko w historii naszych wsi, np. nazwisk leśniczych, księży, nauczycieli, właścicieli przedwojennych sklepów, a pochodzących spoza omawianego terenu. Nazwiska pochodzą z okresu od początku prowadzenia ksiąg metrykalnych do czasu II-giej wojny światowej. Dane zaczerpnięte zostały z prywatnych zbiorów genealogicznych, z Adressbuch Landkreis Oppeln – 1926, z rejestru mieszkańców Starych Siołkowic sporządzonego przez sołtysa J. Macioszka w 1945 roku.
Pod względem językowym nazwiska mają charakter bardzo zróżnicowany. Możemy je klasyfikować według różnych typologii. Jeżeli wybierzemy podział ogólny to możemy mówić o nazwiskach śląskich:
– pochodzących od imion: Urban
– nazwiska patronimiczne, utworzone od imion ojców ( końcówka – ek, -ik ): Urbanek
– nazwiska pochodzące od przezwisk czyli wyrażające różnorodne cechy i właściwości osób (od narzędzi pracy: Kosok, Koszyk, Blacha)
– od artykułów spożywczych: Krupa
– od zjawisk przyrody: Wieczorek
– od pór czasu i roku: Piątek, Połednie
– od nazw roślin: Cebula
– od nazw zwierząt: Kokot
– od części ciała: Żyła
– nazwiska od przezwisk złożonych: Kupilas
– nazwiska pochodzące od nazw zawodów: Bednarz
– nazwiska powstałe od nazw godności, funkcji: Król
– nazwiska związane z pochodzeniem etnicznym albo miejscem zamieszkania (nazwiska odmiejscowe): Polok
W objaśnieniu nazwiska podane jest pochodzenie, niekiedy są to dwie lub więcej możliwości. Podana jest też inna pisownia, głównie forma zgermanizowana lub spolonizowana. Wcześniejsza pisownia jest inną formą zapisu, jaką można znaleźć np. w księgach metrykalnych. Wymowa lokalna jest zapisem fonetycznym danego nazwiska stosowanym w miejscowej odmianie języka śląskiego. Data w nawiasach wskazuje, od kiedy dane nazwisko zaczęło występować na terenie Polski.
Zestawienie to będzie stopniowo rozszerzane o mniej popularne nazwiska. Wszelkie komentarze i sugestie oraz propozycje prosimy przesyłać na adres: wisny.rattan@wp.pl
Indeks pochodzenie nazwisk
ADAMIEC – od imienia Adam; inna pisownia: Adamietz
BABAC – od baba – kobieta, babka
BALDY – od germańskiego imienia Baldwin ( odważny, śmiały); wcześniejsza pisownia – Baudy, Bałdy (XVIII wiek)
BARCIK – od imienia Bartłomiej, Bartholomeus lub od staropolskiego barczyć – ryczeć; inna pisownia: Barczyk, Bartzik (1388)
BARTOSEK – od imienia Bartłomiej, Bartholomeus; inna pisownia: Bartoszek, Bartossek (1486)
BARTYLA – od imienia Bartłomiej, Bartholomeus; inna pisownia: Bartylla
BASTEK – od imienia Sebastian (1748)
BAUCZ – prawdop. od niem. bauen – budować lub Bauer – gospodarz; inna pisownia: Bautsch, Bouć, Bautch (USA); potocznie Bauć, Bouć ( chyba forma pierwotna)
BIAŁAS – od podstawy biel; człowiek z białymi włosami; inna pisownia: Bialas (1568)
BIALUCHA – od biały, biel, bielić
BIENIARA – od imion Benedykt, Beniamin: w średniowieczu: Bieniedykt, Bienijamin; lokalna wymowa: Biyniara; Jaś Biyniarzi
BIENIEK – od imion Benedykt, Beniamin: w średniowieczu: Bieniedykt, Bienijamin; inna pisownia: Bienek (1202)
BIENIUSA – od imion Benedykt, Beniamin: w średniowieczu: Bieniedykt, Bienijamin; inna pisownia: Bieniussa, Bieniusza
BISGIEL– od birzgieł, bargiel – gatunek ptaka, kowalik (1518)
BLACHA – od blacha, cienki płat metalu (1537); von Blacha – śląski ród szlachecki, byli właścicielami m. in. Turawy, Tuł, Toszku
BALCER – od imienia Baltazar, inna pisownia: Balzer
BONK – od bąk, trzmiel; inna pisownia: Bąk
BORONOWSKI – od nazwy miejscowej Boronów (częstochowskie, gmina Herby); (1628)
BOROŚ – od Borosie – dawni mieszkańcy obecnych Borów Stobrawskich; człowiek pochodzący z lasu (wg D. Simonides); inna pisownia : Borosz, Borosch (1743)
BRYKSY – od imienia Brykcy ( dziś św. Brykcjusz), pochodzenia celtyckiego; inna pisownia: Brixy (1663)
BRZEZICEK – od brzoza – gatunek drzewa
BRZOZA – od brzoza – gatunek drzewa
BUCHTA – od buchta – rodzaj ciasta drożdżowego, duży kawałek chleba (1507)
BULIK – od bula, buła –zgrubienie, guz lub od gwarowego bula – byk; inna pisownia – Bulig (1425)
BURIAN – od bury, bura – awantura, człowiek porywczy
BURSY – od bursa – worek; wymowa miejscowa – Burzy
BZDOK – od gwarowego bździć – pierdzieć, gadać głupstwa lub od gwarowego bzdyl – malec, inna pisownia: Bsdok, wymowa miejscowa: Bzdouk
CEBULA – od cebula – roślina warzywna; inna pisownia: Cebulla
CHRIST – od imienia Christoph – Krzysztof; wymowa miejscowa: Kryst
CYRYS – od imienia Cyryl, Cyryn
CZECH – od miejsca pochodzenia; człowiek pochodzący z Czech, wymowa miejscowa: Cech (1440)
CZOK – od gwarowego ciokać, czokać – głaskać, cmokać; wymowa lokalna: Ciok
DANISZ – od imienia Daniel, wymowa lokalna: Daniś
DAWID – od imienia Dawid
DEHNO – od niemieckiej nazwy osobowej Dein, ta od imienia Dagenhart; wymowa lokalna: Dejno
DENDERA – od staropolskiego dunder, donder – diabeł; inna pisownia: Dendura
DLUGI – człowiek wysoki;
DOŚKA – od imion na Do-; np.: Dominik; inna pisownia: Doschka
DRAS – od gwarowego drasować, draszować – młócić cepami, inna pisownia: Drass, Drais
DRATWA – od dratwa, z gwarowego dratwia – nić szewska
DREŚNAK – od gwarowego drasować, draszować – młócić cepami, człowiek młócący cepem; inna pisownia: Dresnak; nazwisko występujące w XVIII wieku
DUBIEL – od staropolskiego dubiel – głupek; gatunek ryby (1424)
DUDZIK – od duda, dziś dudy – instrument muzyczny; lichy grajek
DZIUBA – od dziób, dziobać (1500)
FABISZ – od imienia Fabian; inna pisownia: Fabisch; wymowa lokalna: Fabiś
FAUTSCH – prawdop. od imienia Faustyn
FIECH – od niemieckiej nazwy Vieh – bydło, wymowa lokalna: Fiych, Fiyska
FIECEK – od imienia Vincentius, Wincenty; od gwarowego ficać – skakać; inna pisownia: Fietzek; wymowa lokalna: Fiycek
FILA – od imienia Filip; inna pisownia: Filla, (1561)
FILIP – od imienia Filip
FRACH – od imienia Franciszek, (1748)
FRONIA – od imienia Franciszek
FUNFARA – od fanfara – podniosła muzyka, hejnał; inna pisownia: Fonfara
FUSSY – od staropolskiego fus – fusy, osad w płynie, włos w wąsach, wieprz
GABRIEL – od imienia Gabriel
GACKA – od gac – nietoperz, inna pisownia: Gatzka; (1442)
GAJDA – od gajda – dudy, instrument muzyczny, człowiek grający na dudach, lub też człowiek niezgrabny, ociężały, gruby (1536)
GALUS – od imienia Gallus znanego w Polsce od XII wieku; inna pisownia: Gallus, (1616)
GALUSKA – od imienia Gallus znanego w Polsce od XII wieku; zdrobnienie nazwiska Galus
GAMROT – od gamrat, kamrat – towarzysz, gach; od łacińskiego gameratus – człowiek rozwiązły; inna pisownia: Gamroth; wymowa lokalna: Gamrout; (1369)
GANDYRA – od niemieckich imion na Gando-; wcześniejsza pisownia: Gandera
GBUR – od gbur – z gwarowego chłop, kmieć; (1387)
GBURCZYK – od gbur – z gwarowego chłop, kmieć; zdrobnienie nazwiska Gbur (Chróścice XVIII wiek)
GIEMZA – od giemza – kozica, luksusowo wyprawiona skóra z kozy, w gwarze śląskiej giemzić – wolno się ruszać, kręcić się w kółko, grzebać się, (Popielów XIX wiek)
GIEROK – od imienia Hieronim, wymowa lokalna: Gierouk
GIZA – od giza , gwarowe giża – tylna noga świni, wołu, inna pisownia: Giesa
GLADKI – od gładki, równy, układny; inna pisownia: Glatki
GLASDER – od niemieckiego Glaeser – szklarz
GŁOWANIA – od głowa
GMERA – od gmerać , gmerać – ze staropolskiego szukać, szperać; gmerek – ten co szuka, dureń, inna pisownia: Gmyra; ( Popielów XVIII wiek)
GOGOL – od staropolskiego gogol, gogoł – gatunek dzikiej kaczki, (1427)
GOJOWCZIK – od goić – leczyć; ( Siołkowice XIX)
GOLA – od golić – strzyc, inna pisownia: Golla, (1398)
GOLENIA – od goleń – kość podudzia, (1494)
GOLUSDA – od goły: wcześniej pisownia Galusda, może więc zdrobnienie od Galus
GONSIOR – od gąsior – samiec gęsi
GORDALA – od imienia Gordan lub od garda – z ukraińskiego hordyj – dumny; inna pisownia: Gordalla, Gordała; (1684)
GREGULEC – od imienia Gregor, Grzegorz; inna pisownia: Greguletz
GROMOTKA – od gromada – skupisko ludzi
GRUCHAŁA – od gruchać – wydawać głos podobny do głosu gołębia, inna pisownia: Gruchalla, (1489)
GRZONA – od grzać, grzany
GRZONKA – od grzać, grzany
HALAMA – od gwarowego halama – człowiek niezgrabny; (1690)
HUDY – od chudy – ktoś szczupły, chudzielec
HUNTSCHA – od niemieckiej nazwy osobowej Hunn, ta od imion na Hun-,(Popielów XVIII wiek)
HYLA – od chylić się; inna pisownia Hilla
JAGNESCOK – od imienia Agnes, Agnieszka; wymowa lokalna: Jagnyscouk
JAKUBEK – od imienia Jakub; ( Siołkowice XVIII wiek)
JAMBOR – od imienia Ambroży
JANKE – od imienia Jan, ( Siołkowice XIX wiek- osadnik z oławskiego), inna pisownia: Jahnke
JASIK – od imienia Jan, Jasiek
JELEN – od jeleń – nazwa zwierzęcia; wymowa lokalna: Jejlyń
JENDRO – od imienia Andrzej
JENDROSSEK – od imienia Andrzej, może zdrobnienie od Jendro
JENDRUSCH – od imienia Andrzej, Jędrzej, zdrobniale Jędruś
JOŃCZYK – od imienia Jan
JONIEŃĆ – od imienia Jan; inna pisownia: Jonientsch
KAŁUŻA – od kałuża – mały zbiornik wodny, inna pisownia: Kaluza
KAMLA – od podstawy kam, kamień, staropolskie kamo – dokąd; (1743)
KAMPA – od średniowysoko niemieckiego kamp – grzebień, grzebień tkacki
KANIA – od kania– drapieżny ptak z rodzaju sokołów; (1399)
KANIUT – od kania– drapieżny ptak z rodzaju sokołów; ktoś należący do Kaniów; inna pisownia: Kaniuth; (1743)
KANSZCZYK – od niemieckiej nazwy osobowej Kans; może od kania; gwarowe kans – dużo; wymowa lokalna: Kańscyk
KASELLA – od imienia Kasia, Katarzyna lub od staropolskiego kasać się – opasywać się; ( Siołkowice XVIII wiek)
KASPRZIK – od imienia Casper, Kacper; ( Siołkowice XIX wiek)
KASZURA – od imienia Kasia, Katarzyna; wymowa lokalna: Kasiura
KILIAN – od celtyckiego imienia Kilian
KIWUS – od kiwać – chwiać, schylać
KLEINERT – od niemieckiego Kleiner – malec, drobnostka
KLENK – od staropolskiego klenk – część pługa; od klękać, klęczeć; inna pisownia: Klink
KLIMEK – od imienia Klemens; (1385)
KLIMIONT – od imienia Klemens;(Chróścice XVII, XVIII wiek); nazwisko wymarłe
KLIŚ – od imienia Klemens; inna pisownia: Klisch (1572)
KNOSALA – od gwarowego knosać – gnać, gonić; inna pisownia: Knosalla; wymowa lokalna: Knosała
KOBIENIA – od staropolskiego kob – chlew, od koba – wróżba z lotu ptaka
KOCIOK – od kot, mały kot, kociak; wymowa lokalna: Kociouk
KOKOT – od kokot – kogut, samiec kury; inna pisownia: Kokott
KOŁODZIEJ – od kołodziej – zawód, człowiek wytwarzający drewniane koła; inna pisownia: Kolodziej
KOMOR – od staropolskiego komor – komar
KONDZIELA – od kądziel – przędziwo, len, konopie; przyrząd do przędzenia; inna pisownia: Kondziella; ( Siołkowice XIX wiek)
KONIECZNY – od koniec, człowiek mieszkający na końcu wsi; inna pisownia: Koniecny; (Popielów XVIII wiek)
KOPKA – od kopać, kopa – sterta, kupa; człowiek związany z kopaniem; (1307)
KOROL – od imienia Karol
KOSZYK – od koszyk, wymowa lokalna: Kosyk, inna pisownia: Koschik
KOŚNY – od kosa, kosić, może od skośnych oczu u rodzących się dzieci po najeździe Mongołów; inna pisownia: Koschny
KOZIOŁ – od kozioł – kozioł, cap, samiec kozy; inna pisownia: Koziol
KRECIK – od kret , zdrobnienie od nazwiska Kret; inna pisownia: Kretzik
KRET – od kret, nazwa zwierzęcia; inna pisownia: Krett
KRETSCHMER – od niemieckiej nazwy osobowej Kretschmar – karczmarz, kramarz
KUBIS – od imienia Jakub; inna pisownia: Kubisz
KUC – od gwarowego kucać – kaszleć, niemiecka nazwa osobowa Kutz, inna pisownia: Kutz
KUCZERA – od staropolskiego kuczer, kucier – woźnica, stangret, wymowa lokalna: Kucera
KUKA – od kukać, kukułka, wydawać odgłos ku-ku
KULIG – od kulik, dawniej kulig – ptak brodzący; (1370)
KUPCZYK – od kupić, kupa, wymowa lokalna: Kupcyk;( 1551)
KUPIEC – od kupić, kupiec; inna pisownia: Kupietz; (1382)
KUPILAS – od kupić, człowiek, który kupił las; inna pisownia: Kupillas
KURDA – od staropolskiego kord – krótki miecz, lub od korda – sznur, którym opasywali się zakonnicy
KUPKA – od kopać, kopa – sterta, kupa; człowiek związany z kopaniem; (1399)
KURPIERZ – od staropolskiego kurp – chodak, łapeć; „człowiek wytwarzający chodaki”, ( Siołkowice XIX wiek);(1781), wymowa lokalna: Kurpiyrz
KUTYMA – od kutać – otulać, przygarniać ręką, od kuty, kuć
KWOSEK – od kwas, kwasić, inna pisownia: Kwossek, wymowa lokalna: Kwousek
LAKSY – od imienia Aleksy ( XIII wiek)
LAZIK– od łazić – poruszać się wolno lub od łaz – pole uprawne po wytrzebionym lesie, inna wymowa – Łazik
LAZINKA – od łazić – poruszać się wolno lub od łaz – pole uprawne po wytrzebionym lesie
LECYBYŁ – prawdop. od lejc , dawniej lec – część końskiej uprzęży
LEDWOLORZ – od ledwo, ledwy – zaledwie, z trudem, inna pisownia: Ledwolosz, wymowa lokalna: Ledwolourz
LESIK – od staropolskiego lesz – zamsz
LISOWSKI – od lis
LOCWI – od łowczy – forma nazwiska powstała na wskutek zamiany głosek c i w
LUBDA – od lubić, luby
LUDENIA – od imienia Ludwik
LUKA – od imienia Łukasz, niemiecki Lukas, inna pisownia: Lucka
LUKASCZYK – od imienia Łukasz, inna pisownia : Łukaszczyk
LYGA – od staropol. ligać – wierzgać, kopać, kłaść się
ŁYSOŃ – od łysy – pozbawiony włosów, inna pisownia: Lysson, Lisson, (1800)
MACIEJ – od imienia Maciej
MACIOSZEK – od imienia Maciej, syn Macieja (1438), inna pisownia: Maciossek, wymowa lokalna: Maciousek
MAINKA – od maić, maj – nazwa miesiąca, inna pisownia : Mańka
MAŁEK – od mały, inna pisownia: Malek (1204)
MARSOLEK – od marszałek – w średniowieczu zarządca dworu królewskiego, później wysoki urzędnik państwowy, inna pisownia: Marszolek, wymowa lokalna: Marsołek
MARYNIK – od imienia Maryna ( XV wiek)
MEHL – od niemieckiego Mehl – mąka
MILEK – od miły, dawna wymowa lokalna: Miyłek
MIŚ – od miś – niedźwiedź
MŁYNEK– od młyn, młynek , ( 1370)
MOCZKO – od moc, mocny, inna pisownia: Moćko
MORCINEK – od imienia Marcin (XIII wiek)
MOSIEK – od imienia Mojżesz, wymowa lokalna: Mousiek (1650)
MRUCZEK – od mruk – człowiek małomówny, posępny, od mruczeć – mówić niewyraźnie, (1408)
NALEWAJA – od nalewać – „ten co nalewa”, inna pisownia i wymowa lokalna: Nalywaja
NANIK – może od staropolskiego nan – ojciec lub nana – matka
NIEDBALA – od nie dbać, niedbały, inna pisownia : Niedballa
NIEDWOLORZ – od nie + dworak – niedworzanin, wymowa lokalna: Niedwolourz
NIEDWOROK – od nie + dworak – niedworzanin, wymowa lokalna: Niedworouk
NIEDŹWIEDŹ – od niedźwiedź
NIESTROY – od nie stroić się – „ ktoś niestrojny, źle ubrany”
NIKISZ – od imienia Mikołaj lub Nikodem, inna pisownia : Nikisch
NIMPSZ – od staropolskiego Niemiec, inna pisownia: Nimpsch, Nimptsch wymowa lokalna: Nymś
NIWA – od niwa – rola, pole, (1629), inna pisownia: Niewa
NOGOSEK – od noga, inna pisownia: Nogossek, wymowa lokalna: Nougosek, Nogousek
NOWACZEK – od nowy , „ktoś nowoprzybyły, syn Nowaka”
NOWAK – od nowy, nowak – nowoprzybyły, przybysz (1335)
OWCORZ – od owcarz – pasterz owiec, inna pisownia: Owcarz, wymowa lokalna: Łowcourz
PALUSSEK – od palić lub gwarowe palusek – mały palec, syn Palucha
PAMPUCH – od pampuch – rodzaj pączka, racuch
PAWOLEK – od imienia Paweł, pierwotne brzmienie: Pawołek – mały Paweł, inna pisownia: Pawollek
PIECHOTA – od imion Pietr, Piotr – pielgrzym lub od piechota – rodzaj wojsk (1385)
PIEGZA – od piegza, piegża – piegża, gatunek ptaka, (1317)
PIEKNY – od piękny – ładny, śliczny, wymowa lokalna: Piykny, do Piyknej
PIEKORZ – od piec, piekę, wymowa lokalna: Piekourz
PIENTOK – od pięta – tylna część stopy, inna pisownia: Pintok (USA), wymowa lokalna: Pientouk
PIERZINA – od pierzyna , inna pisownia: Pierzyna, wymowa lokalna: Pierzina
PIETEREK – od imienia Piotr, gwarowe Pieter, mały Piotr (1514)
PIETREK – od imienia Piotr ( XV wiek)
PIETRON – od imienia Piotr
PIETRZIK – od imienia Piotr, Pieter, inna pisownia: Pietrzyk
PODLEISKA – od nazwiska Podleski – człowiek mieszkający pod lasem
POGRZEBA – od pogrzebać – pochować, zasypać, człowiek trudniący się pochówkiem
POLLOK – od gwarowego Polok – Polak, człowiek z Polski, inna pisownia: Polok, wymowa lokalna: Polouk
PRODLIK – zdrobnienie od nazwiska Prudlo, Prudło, to od przedać – sprzedać, odstąpić za pieniądze, inna pisownia: Prudlik
PRODLO – od przedać – sprzedac, odstąpić za pieniądze, wymowa lokalna: Prodło
PROKOP – od imienia Prokop
PROKOT – od imienia Prokop, od prok – urządzenie do miotania kamieni
PRZIBYLA – od przybywać , ktoś nowoprzybyły, przybysz, inna pisownia: Przybylla, Przybyła
PSIORZ – od pies, człowiek opiekujący się psem, inna pisownia: Psiorsch, wymowa lokalna: Psiourz
PSYK – od psykać – syczeć, inna pisownia: Psick (USA)
PSYKALA – od psykać – syczeć, człowiek, który syczy, sepleni, inna pisownia: Psykalla, wymowa lokalna: Psykała
PURKOT – od gwarowego purkać – pierdzieć, puszczać gazy, od purkot – smród, śmierdziel, inna pisownia: Purkott
PYKA – od pykać – cmokać, od pyka – ptak zięba (1246)
PYLA – od pylić, pył – kurzyć, proch, inna pisownia: Pylla, wymowa lokalna: Pila, co może pochodzić od pilę, pila – mała gęś
REK – od staropolskiego rek – rak, skorupiak, inna pisownia: Reck, lokalne formy: Recek, Reckenberg (1436)
RESEL – może od średniowysoko niemieckiego ress – silny, mocny, inna pisownia: Ressel, Rehsel
RODZIS – od rodzić, ród, rodzina
ROSA – od rosa – poranna wilgoć, inna pisownia: Rossa
RUDEK – od rudy – kolor włosów, rudzielec
RYCHLIK – od staropolskiego rychły – wczesny, mający wkrótce nadejść, z czeskiego rychle – szybko (1436)
SLENSOK – od ślonsouk – Ślązak, mieszkaniec Śląska, inna pisownia:Schlensok, wymowa lokalna: Ślenzouk
SCHLICHTING – od średniowysoko niemieckiego sleht, sliht – prosto, gładko, inna pisownia: Schlichcin ( XIX wiek), nazwisko szlacheckie
SCHOLZ – od niemieckiego Schulz, Schultheis – sołtys, inna pisownia: Szolc
SDZUJ – od słowiańskiego imienia Zdziuj, inna pisownia: Sdzuy, Zdzuj
SIEKIERKA – od siekierka – mała siekiera, inna pisownia: Schiekierka, wymowa lokalna: Siekiyrka
SIWEK – od siwy – kolor włosów, człowiek z siwymi włosami (1415)
SKÓRA – od skóra lub od skory – szybki, chętny do czegoś, inna pisownia: Skora (1370)
SKROBOCZ – od skrobać – zdrapywać, brzydko pisać,drapać, od skrobek – skąpiec, wymowa lokalna: Skrobouc
SKROCH – od krocha – okruch
SKRZYPIEC – od skrzypieć – piszczeć, chrzęścić, od skrzyp – odgłos skrzypienia, inna pisownia: Skrzipiec, wymowa lokalna: Skrzipiec
SLUGA – od staropolskiego śluga, śliga – rózga, nieproszony gość na weselu
SMOLKA – od smoła – produkt uboczny suchej destylacji drewna, od smolić – brudzić
SMYK – od staropolskiego smyk – grajek, muzyk (1386)
SPRYŚ– od sprys – podpora z drzewa do umocnienia ścian, żerdź do podpierania łodzi, inna pisownia: Sprysz, Sprysch
SOBEK – od imienia Sebastian
SOBIECH – od Sobek – Sebastian
SOBOTA – od sobota – dzień tygodnia, inna pisownia: Sobotta
SOJKA – od soja, sojka, sójka – ptak z rodziny krukowatych (1389)
SOLGA – od sól, solić
SOLORZ – od solić, może człowiek handlujący solą, inna pisownia: Sollorz, wymowa lokalna: Solourz
SONSALA – od niemieckich nazw osobowych Sans, Sansel, inna pisownia: Sonsalla, wymowa lokalna: Sonsała
SOPA – od sopać, soupać – sapać, od sopić się – obruszać się , rzucać się, od wschodniosłowiańskie sop – mogiła, inna pisownia: Szopa, Soppa
SOSNA – od sosna – drzewo iglaste
SOŚNIK – od sosna – drzewo iglaste
SOWADA – od zawada – przeszkoda, dawniej też kora, skaza, wymowa lokalna: Zouwada
SPISLA – od spisać się – dawniej: zaciągnąć się do wojska, inna pisownia: Spiśla, wymowa lokalna: Spiśla, Śpiśla
SPYRA – od szperać – szukać, gmerać, od staropolskiego szpera, spera – napiwek dla dozorcy, od szperka, sperka, spyrka – słonina
STAMPKA – od staropolskiego stępa – urządzenie do tłuczenia, ubijania lub też pułapka na niedźwiedzia
STANIK – zdrobnienie od imienia Stanisław, Stanek
STELLMACH – od stelmach, stalmach – rzemieślnik wyrabiający drewniane części do wozów
STENCEL – od niemieckiego imienia Stenzel, Stanzel, to od imienia Stanisław, inna pisownia: Stenzel
STILLER – od średniowysokoniemieckiego stillen – uspakajać się, uciszać
STOCHMIOT – od stochmal – pył z mąki w młynie
STONDZIK – może od staropolskiego stonąć – utonąć, lub od ston – blizna , nacięcie, ślad po uderzeniu
SUCHLA – od suchnąć, suchny, suchniały – suchy, jałowy (1405)
SUSA – od sus – długi skok lub od imienia Zuzanna, inna pisownia i wymowa lokalna: Zuza
SYGULLA – od dawnego sygać – cisnąć, rzucić, od syga – sroka, od szyga – przezwisko Żyda
SYLLA – od żyła, wymowa lokalna: Zyla
SYMA – od imienia Szymon
SYMALLA – od imienia Szymon, potocznie Syma, inna pisownia: Szymała
SYNOWSKI – od syn
SZEJCA – od niemieckiego Scheitz , a to z łużyckiego szejc – szewc, inna pisownia: Scheitza,
SZEMICZEK – od imienia Szymon, inna pisownia: Schemitzek, wymowa lokalna: Śymicek
SZMECHTA – od gwarowego smechtać – głaskać, inna pisownia: Schmechta, wymowa lokalna: Śmechta
SZWAGIEREK – od szwagier – mąż siostry, brat żony lub mężą (1705)
SZWEDA – od Szwed – prawdopodobnie przydomek nadawany dzieciom urodzonym po szweckim potopie (wojna trzydziestoletnia), inna pisownia: Sweda, Schweda, Sweyda, wymowa lokalna: Swejda, lub od swędzieć – łaskotać, wydzielać swąd, dawniej też nękać
SZYMAINDA – od imienia Szymon, wymowa lokalna: Symajnda
ŚMIEJA – od staropolskiego śmiejać się – śmiać się, człowiek wesoły, inna pisownia: Schmieja, Smieja
ŚWIEC – od staropolskiego szwiec – szewc, inna pisownia: Schwietz
TOMA – od imienia Tomasz, inna pisownia: Thoma
TOMALA – od imienia Tomasz, inna pisownia: Thomalla, Tomalla
TORKA – od torka – tarnina, wymowa lokalna: Tourka
TRETEL – od tret – chód, stąpanie lub człowiek pochodzący z miejscowości Trett ( Tyrol Południowy), inna pisownia: Trettel. Nazwisko pochodzi z Tyrolu Południowego, od początku XIX wieku w Domaradzu, potem również w Chróścicach
UNRUH – od niemieckiego unruh – niepokój
URBAN – od imienia Urban
URBIK – od imienia Urban, inna pisownia: Urbick
WAINDOK – od staroniemieckiego wand – miedza, wymowa lokalna: Wajndouk
WAKAN – od wakować – być wolnym, nieobsadzonym
WALA – od imienia Walentyn, inna pisownia: Walla
WALDYRA – od niemieckiego wald – las, inna pisownia: Waldera
WALECKO – od imienia Walentyn lub od walec – wał, kłoda
WARKOCZ – od warkocz – splecione włosy, inna pisownia: Warkutsch
WARZECHA – od warzecha, warzocha – duża łyżka drewniana, inna pisownia: Warzeka (USA)
WEBER – od niemieckiego Weber – tkacz
WIECZOREK – od wieczór – pora dnia, wymowa lokalna: Wiecorek
WIENCH – od wiecha – wiązka, wiecheć, pęk czegoś, wymowa lokalna: Wiynch
WIERZGALA – od wierzgać – podskakiwać, kopać, inna pisownia: Wierzgalla, wymowa lokalna: Wiyrzgała
WITTEK – od witać – pozdrawiać kogoś przy spotkaniu, dawniej przybywać, od imienia Wit
WODARZ – od staropolskiego włodać – sprawować władzę, być właścicielem czegoś
WOJCIK – od imienia Wojciech, inna pisownia: Woicik, Woiczik, Wójcik, Wojczyk
WOJTASEK –od imienia Wojciech, inna pisownia: Wojtassek
WOLIK – od wola – zwolnienie od powinności wobec właściciela ziemi, od wół – zwierze hodowlane, może pastuch wołów, inna pisownia: Wollik
WOŚ – od imienia Wojciech, inna pisownia:Wosch, dawna wymowa lokalna: Wouś (1425)
WOŹNY – od woźny – w dawnej Polsce niższy urzędnik sądowy lub od wozić – ktoś, kto wozi, woźnica, inna pisownia: Wozney (USA), Wosny, Woschny (1384)
WRÓBEL – od wróbel – nazwa ptaka
ZIEŃCZYK – od zięć – mąż córki, inna pisownia: Ziencyk, wymowa lokalna: Ziyncyk
ZIMOLONG – od zimoląg – człowiek czuły na zimno, zmarzluch, inna pisownia: Zimolung
ZOSIK – od imienie Zofia
ZOŚKA – od imienia Zofia, inna pisownia: Zoschka
Autor Piotr Wiśny