Dla zwiedzających Pokój i przyległy do tej miejscowości park leśny, poznających historię tej miejscowości, często wymieniane określenie – książę pokojski, wraz z gąszczem imion; Karol, Fryderyk, Eugeniusz, Erdmann, Wilhelm, Henryk, Christian, Albrecht i wiele innych dodawanych przy nazwisku von Württemberg, może przyprawić o zawrót głowy. Dlatego pominąwszy ich zasługi przy budowie swej rezydencji i rozbudowie kurortu Bad Carlsruhe, warto poznać ilu było rezydentów pokojskiego pałacu z arystokratycznego rodu Württembergów, w żyłach których płynęła błękitna krew. Od czasu powstania miejscowości Carlsruhe (Pokój), za który przyjmuje się rok 1748, aż do końca II wojny światowej, przez blisko dwieście lat, jej właścicielami i rezydentami pokojskiego pałacu było kolejno dziewięciu potomków książęcego i królewskiego rodu von Württemberg, którzy niejednokrotnie byli bliżej lub dalej spokrewnieni z koronowanymi głowami niektórych państw ówczesnej Europy.
Pokojska “błękitna krew”
Założyciel Carlsruhe książę Karol Christian Erdman von Württemberg był ostatnim z linii Württemberg-Oels, władających przez 145 lat w księstwie oleśnickim, przejętym od czeskiej dynastii Podiebradów przez małżeństwo Sylwiusza Nimroda Wirtemberskiego z jedyną córką Karola Fryderyka Podiebradowicza – księżną Elżbietą Marią. Zazwyczaj to książę Karol Christian Erdman, ostatni z Wirtembergów na zamku w Oleśnicy, a jednocześnie założyciel Carlsruhe i pierwszy budowniczy pokojskiego pałacu, który z wszystkich właścicieli rezydował tu 44 lata, najdłużej z wszystkich i jest najczęściej utożsamiany z historią Pokoju i nieistniejącego już dzisiaj książęcego pałacu. W sytuacji kiedy jego naturalni spadkobiercy – dwóch synów i córka Fryderyka Zofia zmarli wcześniej od niego, to po jego śmierci w 1792 r., zgodnie z testamentem, księstwo oleśnickie od 1793 r. obejmuje jego zięć – Fryderyk August von Braunschweig-Lüneburg, dając początek nowej dynastii w Oleśnicy.
Carlsruhe – w tym pałac wraz z przyległymi folwarkami Zieleniec, Krogulno, Miejsce, Świerczów, Miodary i Żaba, wraz z przyległymi obszarami leśnymi, jako własność osobista i dziedziczona osobno, a nie jako lenno, po śmierci żony księcia Karola Erdmanna – Marii Zofii zu Solms-Laubach dziedziczy książę Eugeniusz Fryderyk Henryk von Württemberg, ożeniony z księżniczką Luizą Stolberg-Gedern, brat pierwszego króla Wirtembergii – Fryderyka I Wirtemberskiego. Ich matka (Fryderyka Dorota Zofia Brandenburg-Schwedt) była siostrzenicą króla Prus Fryderyka II Wielkiego. Książę Eugeniusz Henryk , krótko po odziedziczeniu dóbr w Pokoju (Carlsruhe), służąc w armii pruskiej bierze udział w zwycięskiej bitwie sprzymierzonych armii Rosji i Prus pod Szczekocinami w 1794 r. przyczyniając się do klęski wojsk insurekcji kościuszkowskiej pod wodzą Tadeusza Kościuszki. Warto też wspomnieć, że jego niespełna rok młodsza siostra Zofia Dorota poślubiła w 1776 r. syna carycy Rosji, Katarzyny II – Pawła Romanowa, przechodząc przed ślubem na prawosławie i jako druga żona przyszłego cara Rosji Pawła I, przyjęła imię Maria Fiodorowna. Z tego małżeństwa rodzi się dziesięcioro dzieci, z których aż trzech synów zostało carami Rosji; Aleksander I, Konstanty Pawłowicz (gubernator i wielkorządca Królestwa Polskiego, w latach 1815-1830 naczelny wódz Wojska Polskiego i na bardzo krótko w 1825 r. – formalnie car Rosji) i Mikołaj I. Wszyscy – szczególnie Konstanty – niechlubnie zapisali się w historii targanej rozbiorami Polski. Druga siostra księcia Henryka Eugeniusza, o dziewięć lat młodsza Elżbieta Wilhelmina Wirtemberska poślubiła arcyksięcia Franciszka Habsburga (od 1792 r. cesarza Austrii). Tym sposobem car Rosji Paweł I i cesarz Austrii Franciszek II Habsburg byli szwagrami drugiego w kolejności rezydenta pałacu w Pokoju. Drugi brat księcia – książę Ludwik Fryderyk, generał wojsk armii litewskiej, wspomniany jako częsty gość w Pokoju (pomagał bratu ratować pałac pokojski w czasie pamiętnego pożaru w 1798 r.) wtedy jeszcze nie wiedział, że kilkadziesiąt lat później przyjdzie mu zająć miejsce w genealogicznym drzewie dynastii Windsorów, panującej do dzisiaj w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii. W następstwie morganatycznego związku jego syna Aleksandra Wirtemberskiego z Claudiną Rhédey von Kis-Rhéde, jego wnuk Paweł, który otrzymał tytuł księcia Teck, żeniąc się z wnuczką króla Wielkiej Brytanii Jerzego III – Mary Adelaide von Cambridge, zostaje ojcem Marii Teck, która poślubiając króla Jerzego V została królową Wielkiej Brytanii oraz matką przyszłych następców tronu; króla Edwarda VIII (który abdykował) i Jerzego VI – ojca królowej Elżbiety II, zmarłej w 2022 r. najdłużej panującym monarchą Wielkiej Brytanii i dziadka obecnego króla Karola III.
Książę Eugeniusz Henryk, który do śmierci w 1822 r. przez 29 lat zarządzał pokojskimi dobrami miał jeszcze brata Aleksandra Fryderyka, również generała wojsk (najdłużej rosyjskich). Jego praprawnuk Albrecht Eugeniusz został ostatnim właścicielem pałacu w Pokoju.
Kolejny, trzeci już właściciel pałacu w Pokoju – syn Eugeniusza Fryderyka Henryka, także Eugeniusz von Württemberg był drugim najdłużej (35 lat) rezydującym księciem w pokojskim pałacu. Swe młodzieńcze lata spędza na dworze swego wuja cara Pawła I w Petersburgu w otoczeniu swoich kuzynek i kuzynów z carskiej rodziny. Służąc w armii rosyjskiej w stopniu generała, brał udział w wielu bitwach w wojnie z Napoleonem Bonaparte, m.in. w zwycięskiej bitwie pod Kulm. Był kuzynem Wilhelma I Wirtemberskiego – drugiego króla Wirtembergii. Po śmierci żony Matyldy zu Waldeck-Pyrmont poślubił Helenę zu Hohenlohe-Langenburg. Jego trzech synów z obu małżeństw i wnuk byli do 1903 r. kolejnymi spadkobiercami dóbr w Pokoju. Młodszy brat księcia Eugeniusza, też urodzony w Pokoju – książę Paweł Wilhelm Wirtemberski był znanym niemieckim podróżnikiem i odkrywcą.
Tak więc po śmierci księcia Eugeniusza Wirtemberskiego dobra i pałac w Pokoju na 18 lat przejmuje jego syn z pierwszego małżeństwa – książę Eugeniusz Erdmann żonaty z księżniczką Matyldą von Schaumburg-Lippe. Mieszkańcom Siołkowic na długo utkwił w pamięci jako ten dobry książę pokojski, który pośpieszył z pomocą dla siołkowickich pogorzelców po pamiętnym pożarze w 1858 r. Po jego śmierci w 1875 r. na krótko, bo tylko na dwa lata jego syn Wilhelm Eugeniusz ożeniony z księżniczką rosyjską Wierą, wnuczką cara Mikołaja I. Po nim, wobec braku męskiego potomka, kolejni synowie z drugiego małżeństwa Eugeniusza Wirtemberskiego – wspomnianego wcześniej bohatera spod Kulm. Najpierw Wilhelm Wirtemberski (nigdy się nie ożenił, kawaler bez dzieci), do śmierci w 1896 r., przez 19 lat użytkuje pokojskie dobra. Jego rodzony brat, Mikołaj Wirtemberski jako szósty i ostatni z pomorsko – brandenburskiej linii Wirtembergów – ożeniony z córką swego przyrodniego brata Eugeniusza Erdmanna (wcześniejszego właściciela Pokoju) – Wilhelminą, rządzi w Pokoju trochę krócej, bo tylko 7 lat (też nie posiadali dzieci).
Wobec wygaśnięcia w Pokoju tej linii rodu Wirtembergów, w 1903 r. dobra pokojskie przekazano na 18 lat w ręce króla Wilhelma II Wirtemberskiego, który z racji swych królewskich obowiązków nie mógł przebywać w Pokoju, pokazując się w nim rzadko na polowaniach (w tym czasie pałac aż do śmierci w 1913 r, zamieszkiwała księżna Aleksandra Matylda Wirtemberska – siostra dwóch poprzednich właścicieli). Po śmierci króla Wilhelma II, w 1921 r. wobec braku męskiego potomka, ostatnim właścicielem Pokoju aż do wyzwolenia w 1945 r. zostaje Albrecht Eugeniusz Wirtemberski, przedstawiciel linii Wirtembergów spokrewnionych z Habsburgami, który w 1924 r. poślubił córkę cara Bułgarii Ferdynanda – Nadieżdę Koburg, siostrę następcy na bułgarskim tronie – cara Borysa III (o wizycie cara Borysa u swojej siostry w Pokoju, w 1929 r. pisaliśmy w poście “Pokój Karlsruhe czy Carlsruhe” z dn. 6 stycznia 2020 r). W tym przypadku historia dziedziczenia Pokoju zatoczyła niemałe koło, bowiem ostatni właściciel Albrecht Eugeniusz, jak wcześniej wspomniano był praprawnukiem Aleksandra Fryderyka Witemberskiego, młodszego o niespełna 13 lat brata drugiego w kolejności właściciela Pałacu w Pokoju – Eugeniusza Fryderyka Henryka von Württemberg.
