WIEDŹMIN NA ŚLÓNSKU

Rok tymu pan profesor ze zacnego jury zapropónowoł, coby napisać tes coś innego, nie yno ło familijach i historijach jak to piyrwej bywało. To ejch tak wymyślył ze napisa, jak to było baaardzo, baaardzo dołwno tymu tukej na nasych fajnych ziymiach ślónskich, a zainspirowoł  ejch sie fantastykó, bo to łogrómnie lubia, to jes podug erzejlungów nasego polskygo Andrzeja Sapkowskygo:

Łod stróny borów Siegwiezdza, to je Borów Stobrawskich, chtore przinołlezały do łopolskich ksiónżónt, w stróna Popilowa zblizoł sie chtoś, co na łoko wyglóndoł na byle jak łoblecónego wojownika na kóniu. Tyn chtoś to był wiedźmin Geralt z Rivii na swoji kóniku, chtorego zwoł Płotka. Geralt mioł dugi mantejl, a pod mantly skórzanoł jakla. Mioł tes pas, przi chtory na plecach wisiała sabla. A jego wiedźmińsky znaky był na srebrny lyncusku medalijón, na chtory widać ściekłego, z wiejlkimi zambóma, wilka. Mioł tes biołe jak mlyko dugy włosy. A jego kónik to gniadoł, sykownoł klaca. Bes uwijanioł jechoł sie Geralt na ty kóniku i łoglóndoł te piynkne, stare, zdrowe strómy. A strómy były rózmajte: sosny, świyrki, damby, ajchle, brzóski, agace, lipy, łolchy. Wkoło plóntało sie trocha ludzi, zbiyrali chróst i scypki na zima, bagno, co sie dołwało bydłu jak jy morzyło (na kłopoty trawienne i jelitowe). Byli i tacy, co zbiyrali zioła i grziby, a w takich lasach to same prawiki i kozołki dorodne rosły. Trefiył tes na smolarnia, dzie ze drzewa lejśni ludzie wyrołbiali wóngejl drzewny i smoła.

Zmancóny i głodny, ale uradowany ty co widzi nałokoło, jejdzie Geralt przi brzegu rzyki Łodry. Nadziwać sie niy moze, w jaki urokliwy zakóntek wjechoł. Z daleka widzi wysoky strómy, a jedyn wyjóntkowo łokołzały. Podjechoł blizej i podziwioł. To był stary dómb ło sankaty pniu. Dómb Klara. Słysoł jus wiedźmin ło ty strómie co nieco. Pewnoł cora ksiyncia była prześladowanoł bes złych ludzi i tu, pod ty strómy,  snołdła wiecny spokój. Zwała sie Klara. A te dwa ciymne stawy przi strómie, to lzy co jy stróm wypłakiwoł bes setki lołt. I stoji dómb Klara setki jus lołt, nie dały mu rady siabrowniki, co kradły drzewo, nie powalyła go rwióncoł woda Łodry, jak tejla razy wylywała.

Na dambie i wkoło niego pełno ptactwa róstomajtnego. Wesołe trele i śpiywy daleko było słychać. Pod strómy stado bociónów sykowało sie by łodlejciejć w cieplejse stróny. Ale co to sie ta dzioło?, dziwi sie Geralt.  Nołstarsy boción przikołzywoł całej, wiejlkej celołdce, jakoł ciynskoł i dalekoł dróga ich cekoł. Dokładnie łoglóndoł kozdego współbrata, a potyn wybroł spośród nich łoziym starych i kołzoł te nołsłabse zazgać dzióbóma. Taki sejmik bocióni. Jus to bocióny celowo zrobiyły, bo te słabawe i tak by padły w dródze. Ale wiedźmin niy mołg na to zaglóndać, zołl mu było bociónków. Łobróciył Płotka i pojechali lejśny dukty, wzduż rzyki Łodry dalej. W ty piynkny lołsku, zołandniku, samo sie prosiyło by trocha łodpocnónć. Zadzierzejli sie nad przecudny stawy, cały we rózowych, biołych i zołtych rózyckach wodnych. Jacyś gospodołrze siatkóma ryby łapali, inni wiklina mocyli, co śniej potyn kosyki plótli. Raj na ziymi. Wiedźmin pognoł Płotka i rusyli lejśny dukty……    

Przedziyroł sie dalej bes tyn ciymny, gansty las, na prawo i lewo pełno zwiyrziny: jejlynie, lise, wilki i dziwiy świnie. Narołs widzioł coś dziwnego. Po jednej strónie połra chałupków drewnianych, ludzie ta miynskali, bo ze kóminów sie smandziyło. Po prawej zaś góry piołsku, ale jaky wiejlky (wydmy do dzisiaj są w lesie pomiędzy wsią Stare Kolnie, a Karłowicami). Fajne stróny ejch sie łobroł do łobiyzdzanioł, pómyśloł Geralt i jechoł  dalej na kóniku.

W lejsie było pełno róstomajtnego ptactwa. Nad głowóma krónzyły podejrzliwie wiejlky, cołrne ptołki. Te chyba coś tu wycuły, pejdzioł wiedźmin Geralt do kónika i przedziyrali sie bes jescy wiynksó ganstwina lejśnó. Pokónali brzozowy zagajnik i wjechali na wrzosowisko. Ptołki się rozpierzchły, a łocy Geralta wypatrzyły zwłoki dwóch ludzi, kobiyty i chłopa wokoło chtorych siejdziały trzi wilki. Płotka przestrasyła wilki, chtore spokojnie łopuściyły wrzosowisko z podkulónymi łogónóma. Tera sie Geralt mołg dobrze przijrzejć. Zmarłoł kobiyta była we barani kozusku i jasny klejdzie, z przipiyntoł do klejda ciymnoniebieskó rózyckó. Jescy nigdy takej rózycki nie widzioł. Jak sie to wsystko łobejrzoł, dosed do prołwdy, jako ci ludzie mołgli stracić zyciy, bo choć ich ciała były jus zmasakrowane zambiskóma wilków, to widać i co innego. Chłop dostoł mocny cios we kark, a kobiyta miała na karku ślady po zambach, ale nie łod wilka. Wilki dopiyro niezywych masakrowały. Musiało to być tak, ize łoba jechali na kóniach, łoba tes narołs śnich ślejciejli. Chłop pirsy straciył zyciy, a kobiyta ciągło coś po ziymi ze zambóma na karku. Ale to niy mołg być wilkołak ani leszy (potwór ze świata wiedźmina). Niy ma co ryzykować, pejdzioł Geralt, musiymy dalej jechać. I tak tes zrobiyli. Nerwowy był kóń Geralta, Geralt chcioł go uspokojić i zrobiył Znak Aksa (takim znakiem uspokajał dzikie zwierzęta, a także poskramiał swojego konia). Z daleka widać było dach wysokej wieży, dyć to chyba zamek we Karłowicach?

Był to zamek rycerski ze śtyrnołstego wieku, dokoła chtortego jes fosa, a wejścioł dó niego bróniyła brama. Miyndzy muróma, a strómóma, co stoły wkoło zamku chtoś na nich zaglóndoł. Była to dziołcha we bioły klejdzie ze cołrnymi włosóma. Geralt powitoł nieznajómoł, a ta znikła miyndzy krzołkóma przi murze zamku. Wjechali na plac zamkowy, bo bramy same sie łotwarły, nie było zołdnego. Prziwiónzoł Płotka do supka i sóm posed w stróna zamku, dzie stoła fóntanna, a w niej, na cokoliku, delfin z biołego kamiynia. Wele fóntanny ros krzołk rózycki, ciymnoniebieskej! W ty mómyncie łotwarły sie wsystky łokna, a prosto na Geralta proł potwór. Wiedźmin gibko wycióng z pochwy sabla i potwór sie zadzierzoł. Teraz go wiedźmin widzioł blank dobrze. Był podobny do cłowieka, ale jego łeb był wiejlki, kosmaty, mioł wiejlky usyska, dziwiy ślypia i paskudnoł gamba ze krziwymi kłóma. A z pyska wyłaziył cyrwióny jynzur. Potwór chcioł przegnać wiedźmina, cłowieka śmiertelnego, jak to uznoł. Kwicoł i rycoł tak, ze z muru tynk łodlatowoł, jako ze był u siebie w dóma, kołzoł Geraltowi schować sabla i wynosić sie. Jednak wiedźmin tłumacył sie, ize  zbłóndziył i chciołby sie napić wody. Potwór wycióngnół kosmatoł ranka i zaprosiył wandrusia do siebie. Ugościył go wielce, za jedny zaklynciy cały stoł był zastawióny róstomajtnymi frykasóma. A apetit mioł łogrómny, narołs zjołd paluchóma poła lejberki, wypiył wiejlki puchar wina. Przi smakowaniu wina zacli gołdać wiyncej. Potwory łokołzoł sie Nivellen, znany tes jako Wyrod abo Kłykacz (został przeklęty przez kapłankę Coram Agh Tera). Umioł wsystko wycarować, jedzyniy, łobłócka, woda, cały dóm go suchoł, a carowniky nie je.  Uzołloł sie wiedźminowi, ize dziejci nim strołsajó nałokoło, bo je fest brzidki. Wiejlkoł morda mu wyrosła jakyś dwanołście lołt tymu, a przedtyn był blank inny, wyglóndoł inacej. Pokołzoł mu łobrołski, jak wyglóndoł łojciec i łón. Tera chcioł wiejdziejć jak sie zwie jego kómpan przi stole, tyn mu łodpejdzioł ze je wiedźminy. Nivellen przipómnioł sie ize wiedźmini zabijajó potwory i tak zarołbiajó na zyciy. Porywajó malutky dziejci i tak jy kołrmió zaklyntymi ziołóma, ołze wyrołstajó śnich carownicy, co zabijać banu potwory. Wiedźmin wytłómacył, ze to nie je prołwda, a łón sóm trefiył tu bes przipadek. Potworów jus tes je corołs miej na świejcie, pejdzioł, a ty Nivellen tes ejś nie je potwory, bo jakbyś nim był, to byś nie dotykoł tej tacki ze srebra i nie rusyłbyć mojygo  medalijóna. Ciebie chtoś zaurocył, gołdoł mu dalej. Nivellen zacnół mu łosprawiać ło swoji zyciu. I tak gołdoł:

„ Widzis, zyjymy na łodludziu, daleko mómy do ludzi. Jak mój dziadunio, tak i tatunio łokrołdali wsystkich kupców, co sie w nasy lejsie pokołzali. Nagrabiyli kans majóntku i skarbów, ołze tatunia zabiyli i joł, młody karlus, musioł  ejch fach przejónć. Stalowali my sie jak jakyś dzikuse. Rołs jedyn zawiódło nołs ołze za Wrocłołw, chyba to była Kudołwa Zdrój i ta my łobrabowali jakyś dziwne, świynte miejsce, dzie było połno lujdzkich gnatów i trupiy głowy. Była tes kapłanka chtoroł chcioł ejch skrziwdzić. Kapłanka mie łopluła i pejdziała zech je potwory w lujdzkej skórze. Miała przi sobie we włosach małoł sabla i nió sie przi nołs zabiyła. I my w nogi, jak nołwarciej do dóm. Jak za połra dni po przebudzyniu zajrzoł ejch do zdrzadła, toch wiejdzioł ze słowa kapłanki sie jus spełniyły. Wsyscy kamraci i resta familijej łodymie uciekła, lostoł ejch sóm ze ty swoji wyglóndy, trzaskoł ejch co mi w rance wpadło. Dugo nie dopuscoł zejch zołdnego, jak sie chto zblizoł, toch kołzoł dómowi trzaskać łoknóma i drzwióma, bo takoł moja moc. Ołze rołs podkrołd sie pod zamek taki ruby chłop i ściół rózycka z mojygo krzołka, a łón chcioł tego kwiołtka przed swoja cora urwać. Tu mi sie spómniało, jak to było we starych bajkach, ze fajne dziołchy zmiyniajó zaby we królewiczów, to moze i mie sie udoł? Jak ejch rzek „cora, abo zyciy” to tyn chłop pejdzioł, ze jego cora moł dopiyro łoziym lołt. Uzołlyło mi sie bardzo, puściył joł chłopa wolno i doł mu kans złota i diamyntów, co we poddziymiach było zsiabrowanych bez mojygo tatunia. Musioł to łozgołdać w świejcie, bo za jakiś cas przised dó mie nowy kupiec, mioł cora i wiejlki worek. Cora miała łostać u mie jedyn rok, za to jej łojciec dostoł worek kosztowności. Ale łóna sie mojygo wyglóndu boła. Po roku przisła innoł, Fenne sie zwała. Potyn jescy była Ilka, Venimira i Primula. Jakoś wytrzimywały u mie po jedny roku, a nołbarzej radzi byli jejich łojcowie, bo stali sie bogołcóma. A moze i ty wiedźminie chcioł ejś sie zbogacić, a niy mołs cory? Abo chtoś cie nasłoł? Zołdyn mie nie nasłoł, pejdzioł Geralt i prziznoł ize wiy, ze tera Nivellen tes nie je sóm. Tyn był zdziwióny, ja to ta dziywka, co była przi zamku, jak wiedźmin sie tu zblizoł. Wiedźmin myśloł jakby tu ścióngnónć klóntwa, chtoroł zadała kapłanka Nivellenowi, ale na ty trza sie dobrze znać. Nivellen prziznoł, ze nołbarzej zalezy mu na Vereenie, jak sie łokołzało jes to rusałka.

Ale teraz pogónioł swojygo gościa, coby jus łodjyzdzoł, bo lase dokoła bardzo nieprzijazne i coś złego moze go spotkać. Coś złego tes spotkało jednego kupca, co był u Nivellena ze coró, to na jejich zwłoki trefiył wiedźmin, jak tu jechoł. Pozegnali sie i wiedźmin Geralt łodjechoł na swoji kóniku. Ale coś niespokojnie sie jechało, coś wrzescało, sycało, krzik niewiejści było słychać, dojechali nazołd do zamku, co go połra godzin tymu łopuściyli. Narołs usłysejli śpiyw, a potyn ujrzejli dziewoja, prziklejónoł do delfina we fóntannie. I zaś ta ciymnoniebieskoł rózycka. Wiedźmin pejdzioł ciymnowłosej ize choć wyglóndoł na rusałka, to nią nie jes, a prandzej moze być mulą abo alpem, (potwory, wampiry rozumne, przybierające postać kobiety). To je bruxa. Vereena, zakochanoł we Nivellenie. Skapnół sie Geralt: to łóna, wampirzyca, przegryzała karki ludzió, spijała ich krew! A Nivellena chciała uwiyź. I uwiódła. Nie udało jej sie jednak zniewolić umysłu Nivellena, bo łón je cłowieky we potwornej masce, a nie prawy potwory. I tu sie zacło, młodoł dziywka zawrzołskła tak, ze wiedźmin polejcioł do zadku i wylóndowoł na murze, a łóna zmiyniyła sie w łogrómnego nietoperza. Nietoperz skrzidłóma załopotoł, wbiył sie wysoko i runół na doł na kark i gamba swojej łofiary. Geralt dobył sabla i ciół w bestia, ale kans jej nie zraniył. W ty casie ze zamku wylołz Nivellen i ryknół na cały głos „Vereena”! Bruxa się łobróciyła i tedy Nivellen wbiył w nia dugi kij. Nie pokonali jej jescy, łóna dalej zyła i przeraźliwie wrzescała: „Mój, albo niczyj. Kocham cię. Kocham”. We wiedźmina tera wstómpiyło zło: ciół, dzie popadło, kans ciosów wykónoł, jedyn był w kóńcu śmiertejlny. Pokónoł bruxa. Wziół Nivellena pod ranka i rusyli do zamku, mijajónc krzołki ciymnoniebieskich rózycków. Wiedżmin Geralt pejdzioł Nivellenowi: „W każdej baśni jest ziarno prawdy. Miłość i krew. Obie mają potężną moc. Magowie i uczeni łamią sobie nad tym głowy od lat, ale nie doszli do niczego, poza tym, że……..  Miłość musi być prawdziwa” {Andrzej Sapkowski, Wiedźmin. Ostatnie życzenie, Warszawa, Oficyna NOWA 2014, str. 84}     

We zamku go łodcarowoł i Nivellen stoł sie, po wiejlu latach bycia bestió, normalny i dobry cłowieky.    

Cós tu pó mie?, pómyśloł wiedźmin. Trza mi rusać dalej. Wyrychtowoł swoja Płotka do drógi, pozegnoł sie z pany na zamku i rusył dalej, w nieznane. Lejśnymi duktóma jechali zaty przed siebie. Wsandzie piynkne, stare i dostojne lase, Byle dzie widać chałupki, z kóminów sie kopci, słychać gadzina, zwiyrzynta, a i ludzi, co sie przi nich uwijajó. Mijajó Popilów, Siołkowice, Kaniów, Kup i Brynica. Zapragli jus łodpocynku i zadzierzejli sie przi jakiś źródełku, by sie wody napić. Jak ta woda smakowała!, choćby zacarowanoł! Trefiyli tu połra wandrusiów, co pejdziejli, ize ta woda moł łogrómnoł moc i to je cudowne źródełko. Jak tak gołdajó, to trza wierzić. Przi źródełku – kaplicka, zwanoł studziónką, a nałokoło niej łogrómne hałdy piołchu, na chorych rosły sosny. Podobne hałdy piołchu trefiyli jus na pańskich ziymiach, jak dojyzdzali do zamku we Karłowicach. Wandrusie na te ziymie tu gołdali Dąbrówka Łubniańska.

Pómyśloł wiedźmin Geralt, coby połowić jakygoś grodu i zakóńcyć swoja przigoda na ty ziymski padole, bo cuł sie bardzo zmancóny. A i Płotka nie je wiecny i swego pana nie be włócył na swy garbie wiecnie. Jak pómyśloł, tak i zrobiył. Wziół tych swoich połra klamorów co mioł: jakyś buciory, ajmer, suchy chlyb, ciepnół do byrdy i przeciep bes pleca. Schowoł sabla pod mantejl, doł znak Płotce i łodjechali. Tak dotarli do grodu, co sie zwie Łubniany.

Połozglóndoł sie Geralt dobrze, wycuł, ze ludziska tu dobre i dobrze im sie wiejdzie. Postanowiył: tu be dobry plac przed nołs. Połozglóndoł sie wsandzie nałokoło, ciepnół chytry łoky i jus dojrzoł to, cego łowiył. Miyndzy róstomajtnymi strómóma stoł jedyn, dzie yno bóndź Geralt nie bywoł, nigdziej jescy takygo nie widzioł. Był to cis pospolity, zdrowy, ło syrokej korónie, nołstarsy iglak na tych ziymiach. Jak postanowiył, tak tes i zrobiył. Jedno zaklynciy trzi razy wypejdziane i ……wiecny łodpocynek snołd wiedźmin i jego wierny kómpan we wybrany przed siebie miejscu.

 Zani jednak to zrobiył  pómyśloł wiedźmin jescy rołs ło ty, co pejdzioł Nivellenowi. Tera skierowoł to do włodarzi grodu Łubniany i do tych, pośród chtorych tu, na tej ślónskej ziymi łostanie na wieki. Wypejdzioł to bardzo głośno i tuplowoł połra razy: „nie yno miyłość musi być prawoł, yno codziynne zyciy, to co robiymy, cego sie łod bliźnich spodziywómy musi być dobre, ze serca dane i ze dobrocią przimowane”.

I stoji tu do dzisia jescy tyn łogrómny, powabny, łozłozysty, słynny jako nołstarsy iglak we wojywództwie łopolski. A w ni, w listeckach i gałónskach duch wiedźmina. Łobserwuje wsystkich, nierołs mocno zawieje, nierołs głośno zagrzmi, a nierołs i pieróny lecó. Ale yno jak mu sie coś nie podoboł, abo co złego sie dzieje wkoło.   

 

Sebastian Macioszek                                 

Kontynuując korzystanie z witryny, zgadzasz się na używanie plików cookie. Więcej informacji

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close