Krótką historię parafii Jełowa – jednej z wielu, która przez długi czas przynależała do siołkowickiego dekanatu w jego blisko 300-letniej historii, Franciszek Godula opublikował w jednej ze swoich gazet w 1932 r.
Poniżej zamieszczamy tekst jaki ukazał się w śląskiej gazecie z zachowaniem oryginalnej pisowni, gramatyki, składni, wymowy i interpunkcji.
Przy szosie, prowadzącej z Opola do Olesna, znajduje się wieś kościelna Jełowa, licząca przeszło półtora tysiąca mieszkańców. Wieś ta istnieje od czasów niepamiętnych; pierwsza o niej wzmianka znajduje się w spisie dziesięcin, pochodzącym z około roku 1305. Według tegoż spisu, pobierane od mieszkańców Jełowy opłaty wpływały do skarbu biskupa wrocławskiego. W dokumencie z roku 1369, wystawiony przez księcia opolskiego Władysława (1368—1401), czytamy o lennie kościelnem we wsi „Gilowie“ t. j. w dzisiejszej Jełowie. Z tego śmiało wnioskować można, że wtenczas już wznosił się tamże kościół. Potwierdzenie naszego przypuszczenia znajdujemy w spisie Świętopietrza z roku 1447, w którym jest wyraźna wzmianka o kościele parafialnym w Gilowie (Jełowej). Wtenczas należała parafja jełowska do dekanatu opolskiego; później przyłączono ją do dekanatu siołkowskiego, do którego obecnie jeszcze należy.* Niegdyś, mianowicie od początku XVIII wieku była parafja jełowska bardzo rozgałęziona. Wtenczas liczyła cztery kościoły, mianowicie: parafialny w Jełowej oraz filialne w Ługnianach, Laskowicach i Starych Budkowicach. W tym stanie rzeczy nastąpiła później znaczna zmiana. W roku 1795 władza duchowna ustanowiła lokalistę w Starych Budkowicach a w roku 1827 utworzyła tamże samoistną parafię, do której przyłączono kościół filialny w Laskowicach. Drugiego podziału parafii jełowskiej dokonano w drugiej połowie ubiegłego stulecia. W roku 1859 utworzono lokalję w Ługnianach, którą w późniejszych latach wyniesiono także do samoistnej parafji. Wobec tego zmniejszyła się znacznie niegdyś wielka parafja jełowska, przy której pozostały już tylko trzy wsie: 1. Jełowa z kościołem parafialnym, 2. Kobylno z niewielką kaplicą oraz Grabie po niemiecku (Heinrichsfelde), miejscowość z ludnością przeważnie, protestancką. Kościół parafialny w Jełowej wznosi się pod wezwaniem św. Bartłomieja apostoła, jest murowany, zbudowany w r. 1844 na miejscu starego drewnianego kościółka. Wieś Kobylno istniała już około roku 1305 i taksamo jak Jełowa dawała dziesięciny biskupowi. Przed rokiem 1679 wznosiła się tamże kaplica, co wynika z sprawozdań wizytacyjnych. W roku 1798 zbudowała pobożna hrabina Gaszynowa, dziedziczka na Turawie, kościółek cmentarny pod wezwaniem św. Macieja apostoła. Jest to budynek murowany w stylu barokowym. Wieś Grabie powstała dopiero w drugiej połowie XVIII wieku, po zaborze Śląska przez Prusaków, kiedy Fryderyk II całą siłą parł do kolonizacji Śląska Górnego. Mieszkańcy wsi są w przewadze kolonistami, dla których istnieje na miejscu zbór protestancki i szkoła protestancka. W roku 1865 naliczono tu 20 posiadłości kolonistów a zaledwie 5 chałupniczych. Obecnie liczy wieś około 250 mieszkańców; w tej liczbie jest zaledwie 60 katolików.*
* tekst ukazał się w 1932 r. Od tego czasu zaszły dość znaczne zmiany.
