Ujek Franc urodziył sie we tysiónc dziewiyńćset dwudziesty roku. Był to brat rodzóny łod ołpy mojygo papy, nó i ujek łod papowej mamy.
Łod kiedy yno mój papa go pamiyntoł, zawse był tyn ujek taki sóm, zawse wyglóndoł jak suchoł wilijoł: był wiejlki, chudy, durch ze cigaretkó w gambie i kabzóma pełnymi rypków, chtore zagryzoł miyndzy kurzyniy cigaretów. Taki chudy to łón był łod wojny, bo biył sie pod Stalingrady, a potyn – wiadómo – ciynsky było zyciy zarołs po wojnie przed wsystkich. „A te rypki – padoł papa – cansto i my z braty dostołwali łod ujka, a były zawse słodky i bardzo dobre”. A jescy papa pamiyntoł, ize jak ujkowi brachło rypków, to broł krołbka cukru i jołd go łezkóma. „Tejla cukru zjołd, a yno był chudy” – cansto to spóminoł papa z mojymi dziadkóma, jego braty i ołmó. A jejś nołbarzej lubiył kartołfle ze harynkóma słónymi i klóski ze zołzó, nó i kans chleba, ale posypanego ze cukry.
Tego ujka to wsyscy znali. Łón zbiyroł wsystko, co inny było ibrycne. Jak chtoś potrzebowoł – i nie yno ze Siołkowic, ale ze wsystkich wsiów nałokoło – jakyś śróbki, rajfy i inne grody do masiny, cy traktora, to yno do Franca, łón mioł wsystko. I zawse wsystki ucyniył. Mioł tes róstomajtne, dziwne pómysły. Na tyn przikłołd zbiyroł zaruściały złóm, stare masiny, dróty, felgi. Na placu u niego stoł cały przodek strażackygo ałta, dziejci sie ta robiyły kryjówki, a jak chto sie pytoł „Na cós to dzierzys? Sprzedej to”, to łón padoł „To nie jy chleba, niech stoji, przidoł sie na co”. I tak mu sie wsystko na coś przidołwało.
Ujek Franc jejździył na stary kole, stare i zaruściałe było, ale jak jechało! Łón jejździył na ni wsandzie, nie yno po Siołkowicach, robiył dugy tury do Lewina, Karłowic, Lubsze, Małujowic, Pokoja i Brzega. Kans by tu wylicać. Kiedyś moja babcia chciała go zawiyź auty do szpitala, bo ta lezoł jego sómsiołd, to łón sie prawie łobraziył: „A łod cego joł mó mojy koło? Dyć mi sie jescy na mie pogorsy” – pejdzioł i pojechoł na ty kole.
A jaki mioł traktór! Do dzisiej go w Siołkowicach pamiyntajó. Nigdy i nigdziej nie rejestrowany, łosklekotany i zaruściały, ale ujek Franc – bez prawa jazdy – wsystky swojy i nie yno – pola ty traktory łobrołbioł. Tyn traktór to łón zrobiył sie sóm, ze swojy kuziny, co był kowołly. Jak jescy traktorów nie było, to mioł kónie i rózmajte fóry, co tes jy sami robiyli, niechtore jescy dzisiej stojó. Dugo stoła u niego turbina, co jó tes sóm zrobiył. Ta turbina chcioł załozyć na rzyce Brynicy i zbudować elektrownia. Nie zrobiył tego, nie zdónzył, ale pómysły fajne mioł.
Bes dugi cas mioł takoł masina, co lyn wybijoł. Ze wsystkich wsiów nałokoło ludzie przijyzdzali i mołgli swój lyn wybijać. Ze tego lnu był bardzo dobry i zdrowy łolej. Przi taky wybijaniu lnu poznała sie moja ołma ze swojy chłopy, a mojy praołpó, braty łod tego Franca, bo tes jó ze sómsiejdniej wsi wysłali jej łojcowie do Franca lyn wybijać.
Nie yno ze gospodarki zył ujek Franc. Bardzo dugo robiył skorzupy (dachówki) cymyntowe, rajtary (gąsiory) i rury do drenażu (ło ty spóminajó tes we ksiónsce Stare i Nowe Siołkowice, wydanej we sejśdziejsióntych latach zeszłego wieku). Mioł do tego wsystky masiny i urzóndzynia. Choć jus ujek nie zyje, to jescy nierołs chtoś snojdzie skorzupy, abo te rajtary, chtorych jus nigdziej dzie indziej nie dostanie
U ujka w dóma dugo stoły stare, ale rychtig fajne mejble. Były ryćki, hokry, sieslóngi. Przi ścianach stoły staromodne wertika, bifeje i anrichta.
A co stoło za wiejlołky w kamerliku? Wsystko, co jus do nicego nie suzyło, ale mołgło sie na coś przidać: maśnicka, fyrlołki, kastejlki, ałsgus, krałze, bikse, knefliki, śpryce, rajbetki, korytko do bicioł świnie, zesle, chómónta i kans, kans innych klamorów.
Mój papa spóminoł, jak bes lato zbiyrało sie na gywiter i desc, to ujek zawse padoł: „Dziynki Bogu, przidzie gich i ulyw, za to be na polinku wsystko fajnie rosło”.
Do kościoła i na fajery to chodziył ujek Franc rychtig po ślónsku łoblecóny: ancug (siakiet, wybiglowanoł biołoł kosula, galołty na kancik, westa) i glutalinó wycyscóne skórzane trzewiki.
Ujek Franc tes bardzo kans wiejdzioł ło swojej familijej, ło rózmajtych gysichtach, co sie wydarzyły we nasych Siołkowicach. Wiejdzioł tes, jak sie zwały zwóny na nasy Kościejle i w jakich były tónacjach. To łosprawioł mojej babci, mamie łod papy ize: we tysiónc dziewiyńset trzidziesty stwołrty roku powstały zwóny „Świyntej Jadwigi w tónacji „fis”, Marii „cis” i Józefa „d”. A jescyk prandzej był zwón Świyntego Michoła „gis”. Niechtore śnich były bes wojna przetopióne na amunicjó. Wiejdzioł tes tyn ujek, wiejla było przed wojnó sklepów, masarzów, sewców i gospodów we nasych Siołkowicach.
Jak umar tyn ujek Franc, to mój papa pejdzioł: „Jedna wiejlkoł historyjoł Siołkowic sie skóńcyła”. Skoda, bo jus niy ma kans tych starych, przedwojynnych i móndrych ludzi, łod chtorych sie sło łogrómnie kans naucyć i dowiejdziejć.
Sebastian Macioszek