JAK TO ZE WYBIJANIY LNU BYWAŁO?

JAK TO ZE WYBIJANIY LNU BYWAŁO?

Cy wy wiycie, co to je wybijaniy lnu? Myśla, ze zołdyn ze młodych, a i ci strasi, nie bandzie wiejdzioł. A joł wia. Ale yno besto, ze mi to moja ołma (praołma) pejdziała. Bes to wybijaniy lnu ta moja ołma poznała sie ze ołpó (praołpó). A było to tak:

Ołma urodziyła sie we Krościcach, dołwno, przed wojnó. Całe zyciy robiyła w gospodarce, na polu, bo tak kiedyś było. Było kans dziejci, starse łopiekowały sie młodsymi, a do tego wsyscy  pómołgali we wsystkich robotach, co były na gospodarce. Piyrwej gospodołrze na polu miejli rózmajte zboza, ale kans śnich miało tes lyn. Tak tes było u tej mojej ołmy w dóma. Jak były zniwa, to siekli i zbiyrali  ze polów  zboze, a jak lyn był godzóncy to tes go łobsiykali.

Potyn tyn lyn był w dóma młócóny. Wymłócóne  ziołrynka lnu sie cyściyło.  Tak łocyscóne cekało bes zima ołze dzieś do marca. Nó a w marcu przisło do wybijanioł lnu. Ale nie kozdy mioł do tego masiny. Takó masina mioł  jedyn gospodołrz we Siołkowicach. Jedyn rołs  mama łod mojej ołmy, moja prapraołma pejdziała do swojygo nołstarsego karlusa:  dzisiej pojejdzies do Siołkowic wybijać lyn. Zaladuj ziołrniy na fóra i jejdź. Wytłumacyła mu, dzie tyn gospodołrz miynskoł i dzie moł jechać. Ale tyn brat łod mojej praołmy pejdzioł ize sóm nie chce jechać, bo się jescy straci. Tak wziół ze sobó swoja siostra, moja ołma i na fórze, zaprządzónej do kónika „siwka”  pojechali do tej drugej wsi. Wiejdziejli ze be to dugo trzwało, bo kans gospodołrzów ze  sómsiejdnich wsi tes miało lyn i kans ich do tych Siołkowic jejździyło.

Jak tak cekali u tego gospodołrza, to durch taki jedyn gryfny karlus na moja ołma zaglóndoł. Łóna na niego tes, a lica miała cyrwóne, bo sie trocha stydziyła. Nó, ale robota trza było robić, jak przisła kolejka. A robiyło sie to tak: te nasiónka, ziołrniy śrótowało sie we masinie, taki ekstra śrótowniku. Potyn sie to ześrótowane nakłołdało na cyste, bardzo mocne płótno, rogi sie zawijało, włozyło pod presa i poleku mocno dociskało. To presowaniy to była ciynskoł robota. Ale sie łopłołcało. Łod spodku lejcioł łolej, prawy łolej ze lnu. Takygo teraz niy ma we sklepach. Jaky to było dobre, gołdoł moja ołma,  stykło dać na talyrz, trocha soli dodać, mołcać swojski chlyb – bo yno taki jejdli – i jejś całó gambó. Aze sie usy trzónsły. To spresowane mocno ziołrniy  po kawałku sie łobruwało i dołwało bydłu do futrowanioł.

Nó to lyn był gotowy. Moja ołma pojechała z ty swojy braty do dóm, ale tak trocha myślała ło ty fajny karlusie, co go ta widziała. A łón co zrobiył? A łón zacół jejździć na zabawy do Krościc, durch sie króńciył wele tej fajnej frejlki i śniu tańcowoł.

A jak przisło do wybijanioł lnu na przisły rok, to moja ołma ze mojy ołpó jus chodziyli dokópy i za jakiś cas sykowali sie do zyniacki i sie pobrali.

Nierołs spóminajó we nasej familijej  i tak padajó: dobrze ze tyn nas ołpa – dokupy ze swojy łojcy – wybijali ludzió lyn, bo ołma ze ołpó dugo sie nie łowiyli i testo siumnó połrkó byli.

Sebastian Macioszek