Wszystkim mieszkańcom Siołkowic wiadome jest, iż pod koniec XIX wieku do Brazylii i do USA wyjechało za chlebem dużo rodzin z naszej wsi i okolicy. Jednak już wcześniej, około roku 1845 ruszyła, prawdopodobnie pierwsza, wielka emigracja.
W okolice Częstochowy przeniosło się prawie 300 osób, głównie z Siołkowic, ale też z Chróścic, Popielowa, Kaniowa, Naroku, Lubieni, Dobrzenia Wielkiego i co ciekawe, ze Starych Kolni (rodziny Gabryel i Nikisch ). Nie znane są szczegóły tak masowego wyjazdu, wiadomo tylko tyle, że rodziny te przeniosły się do prawdopodobnie upadłego i rozparcelowanego majątku ( folwarku ) w Kuźnicy Kiedrzyńskiej, kilkanaście kilometrów na północ od Częstochowy. Były to tereny leżące już za granicą prusko – rosyjską, pod zaborem rosyjskim. Czy była to jednorazowa akcja przesiedleńcza, czy wyjazdy trwały kilka lat – tego nie wiemy. Przeszukaliśmy wpisy w księgach metrykalnych parafii Biała, do której należała Kuźnica i na tej podstawie powstała lista osób, które wyemigrowały do tej miejscowości i do leżących w pobliżu kolonii Czarny Las i Woli Hankowskiej. Na liście tej znalazły się wyjeżdżające rodziny razem z dziećmi lub pojedyncze osoby. Trzeba jednak zaznaczyć, iż lista ta jest na pewno niekompletna, nie wszystkie imiona dzieci można odszukać w księgach metrykalnych, jakieś dzieci zmarły prawdopodobnie jeszcze przed wyjazdem. W miarę możliwości podana jest data urodzin ( ze znakiem zapytania wtedy, gdy nie znamy dokładnej daty, lub gdy data urodzin określona jest w przybliżeniu ) i miejsce urodzenia. Przy nazwisku głowy rodziny podana jest też forma pisowni nazwiska jaką użył polski ksiądz dokonujący wpisu. Zmieniona forma np. Kampa na Kępa lub Stampka na Stępka dotrwała do naszych czasów. Dodać należy, iż mieszkańcy Kuźnicy i okolic mają jeszcze dzisiaj świadomość, że ich przodkowie pochodzą z Siołkowic. Opowiadał o tym p. Leon Kulig z USA, którego rodzina pochodzi z częstochowskiego i który przebywał zeszłego lata w Siołkowicach.
Analizując wpisy w księgach metrykalnych rzuca się w oczy bardzo barwna forma zapisu. To nie sucha notatka, jaką spotkać możemy w księgach pruskich. Oto przykład, zapis z roku 1848 pod numerem 30 dotyczy zgłoszenia śmierci Katarzyny Maciosek:
Działo się we wsi Biały dnia jedenastego marca tysiąc ośmset czterdziestego ósmego roku o godzinie jedenastej przed południem. Stawili się Błażej Maciosek mąż zmarłej lat czterdzieści i Józef Kubiś lat pięćdziesiąt liczący obadwa Włościanie Okupnicy we Wsi Kuźnicy zamieszkali, i oświadczyli że w dniu dziewiątym marca roku bieżącego o godzinie dziewiątej w wieczór umarła w Wsi Kuźnicy Katarzyna Macioskowa gospodyni lat trzydzieści pięć licząca zostawiwszy po sobie owdowiałego męża Błażeja Maciosek Okupnika w Wsi Kuźnicy zamieszkałego. Po przekonaniu się naocznie o Zejściu Macioskowej Akt ten stawającym przeczytany, przez nas tylko podpisany został, gdyż stawający pisać nie umieją .
Xiądz Kleszczowski adm. Bialski
Uwagę zwraca młody wiek zmarłej, nie było to jednak rzadkością, np. emigrujący do Kuźnicy Błażej Klenk z żoną Dorotą z Kutymów i czwórką dzieci umiera w sierpniu 1848 w wieku 38 lat, a Dorota miesiąc później w trzydziestym drugim roku życia zostawiając czwórkę małych dzieci.
A oto zapis z księgi chrztów z roku 1849, niestety, również tragiczny:
Działo się we Wsi Biała dnia dziewiętnastego Kwietnia Tysiąc Ośmset czterdziestego dziewiątego roku o godzinie dziewiątej rano stawiła się akuszerka Krystyna Kokotowa akuszerka w Wsi Kuźnicy zamieszkała lat pięćdziesiąt licząca, w obec Mikołaja Kokota lat dwadzieścia ieden i Pawła Baucia lat trzydzieści sześć liczących obydwu Okupników w Wsi Kuźnicy zamieszkałych i okazała nam dziecię płci męskiej urodzone w Wsi Kuźnicy dnia ośmnastego kwietnia roku bieżącego o godzinie jedenastej przed południem z Doroty z Grzonów lat trzydzieści mającej i jej męża Jana Czopowskiego Okupnika w Wsi Kuźnicy zmarłego dnia piętnastego Listopada roku tysiąc ośmset czterdziestego ósmego, Dziecięciu temu na Chrzcie Świętym dzisiaj odbytym nadano Imię Wojciech a rodzicami jego chrzestnymi byli Mikołaj Kokot i Małgorzata Rychlikówna. Akt ten stawającej i świadkom przeczytany, przez nas tylko podpisany został, gdyż stawający pisać nie umieją
Xiądz Kleszczowski Adm. Bialski
Było to ich pierwsze dziecko, ślub zawarli na wiosnę 1848 roku, Jan Czopowski też pochodził ze Śląska. Regułą było jednak zawieranie małżeństw w zamkniętej społeczności emigrantów, i to przez dłuższy czas. Świadczyło by to o słabej asymilacji grupy, poczuciu inności. Prawdopodobnie również zastane warunki bytowe i trudności w osiedlaniu się spowodowały, iż jakaś część dzieci migrujących zdecydowała wyjechać do Brazylii ( razem z krewniakami z Siołkowic ) i do Minnesoty i Wisconsin w Stanach Zjednoczonych. Zapewne były też pojedyncze osoby, które zdecydowały się wrócić w rodzinne strony ( np.Joanna Kokot, żona Mateusza Brixy ).
Określenie statusu społecznego – „Okupnik” to po prostu dzierżawca, czynszownik. Rolnikami nasi przesiedleńcy zostają określeni dopiero w późniejszych latach.
Zapisy dotyczące zawarcia małżeństwa są też bardzo ciekawe:
Działo się w Wsi Biały Dnia Dwudziestego Siódmego Czerwca Tysiąc Ośmset Czterdziestego Siódmego Roku o godzinie pierwszej popołudniu. Wiadomo czynimy iż w przytomności świadków Grzegorza Miłek lat pięćdziesiąt liczącego i Jana Koguta ( Kokota ! ) lat dwadzieścia dziewięć mającego, obydwóch Okupników we Wsi Kuźnicy zamieszkałych; w dniu dzisiejszym zawarte zostało Religijne Małżeństwo między Urbanem Sinowskim Wdowcem po Zmarłej Maryannie z Kaniów, Okupnikiem w Wsi Kuźnicy zamieszkałym, Synem Sebestyana i Krystyny z Kogutów Małżonków Sinowskich już nieżyjących niegdyś w Wsi Siękowicach w Śląsku na Gospodarstwie zamieszkałych, tamże zrodzonym, lat mającym podług złożonej Metryki, trzydzieści pięć miesiąc ieden, a Beatą Pródlik Panną Córką Paula i Maryanny z Piętaków, Małżonków Pródlików, iuż nieżyjących, niegdyś w Wsi Siękowicach w Szląsku na gospodarstwie zamieszkałych, tamże zrodzona, a tu w Wsi Kuźnicy w Służbie zamieszkała, lat mająca podług złożonej Metryki Dwadzieścia Dwa Miesięcy Sześć. Małżeństwo to poprzedziły trzy Zapowiedzi w dniach: trzynastym, dwudziestym i dwudziestym siódmym Czerwca roku bieżącego, w Kościele tylko Parafialnym Bialskim, ogłoszone tamowanie Małżeństwa ani żadna Umowa przedślubna niezostała. Akt ten stawającym przeczytany, przez Nas tylko podpisany został, Osoby zaś w Akcie wyrażone zeznały, iż pisać nieumieją.
Xiądz Kleszczowski Adm. Bialski
Od roku 1868 księgi metrykalne prowadzone są już w języku rosyjskim, a to na wskutek represji wprowadzonych po upadku Powstania Styczniowego.
Poniżej publikujemy listę osób, które wyemigrowały do Kuźnicy. Jednocześnie prosimy osoby posiadające jakąkolwiek wiedzę na temat tej właśnie emigracji o kontakt – wisny.rattan@wp.pl
|
Imię, nazwisko, miejsce urodzenia |
Data urodzenia |
|
|
1 |
Franciszek Pollok ( Polak ) , Stare Siołkowice – żona Julianna z domu Stelmach – Mikołaj – Bonawentura – Elżbieta – Józef |
luty 1815 1814 8.8.1836 13.7.1839 13.11.1841 20.11.1843 |
|
2 |
Walenty Ressel, Nowe Siołkowice ż. Julianna Bastek |
ok. 1822 13.1.1832 |
|
3 |
Szymon Kubis ( Kubiś ) Siołkowice – ż. Ewa Halama ( Chalama ), Chróścice – Michał Kubis ( ojciec Szymona ) – Anna ( matka Szymona ) Ewa w 1857wychodzi ponownie za mąż za Marcina Skroch |
ok. 1812 1814 ok. 1782 ? |
|
4 |
Mikołaj Mainka ( Mańka ), Stare Siołkowice – ż. Rosina ( Rozalia ) Kretschmer – Barbara – Krystyna – Karolina – Maria Syn Wawrzyniec ( Laurentius ), ur. w 1949 roku emigruje do Brazylii |
ok. 1806 ok. 1810 3.12.1834 13.3.1836 5.11.1839 25.3.1842 |
|
5 |
Grzegorz Milek ( Miłek ), Siołkowice – ż. Marianna Synowski – Krystyna – Julianna – Franciszka |
ok. 1785 ? 1828? 1834? 1836? |
|
6 |
Michał Kulig ( Kulik ), Stare Siołkowice – ż. Agnieszka Kliś – Maria – Jan – Franciszka |
9.10.1808 16.1.1817 17.8.1837 4.3.1840 29.12.1841 |
|
7 |
Gottlieb Nikisch (Gotlip, Bogumił Nykiś ), Lubienie – ż. Krystyna Rychlik „Bałdzik” – Anna |
sierpień 1811 ? 7.7.1839 |
|
8 |
Wawrzyniec Pieterek – Józef |
|
|
9 |
Sebastian Gbur, Stare Siołkowice – ż. Barbara Solorz, Chróścice – Jan ( z żoną Franciszką Pampuch ) – Melchior Baltazar ( z żoną Joanną Pampuch emigruje później do Brazylii) – Kasper ( z żoną Anną Wójcik emigruje do Brazylii ) – Maria – Anna – Michał Magdalena, Jadwiga i Szymon zostają w Siołkowicach |
1796? ?
7.1.1830
7.1.1830 24.2.1832 7.10.1843 5.5.1837
|
|
10 |
Jan Stampka (Stępka , Stąpka ), Siołkowice – ż. Elżbieta Smołka „Smołecka”, Chróścice – Mateusz – Grzegorz – Piotr – Rozalia -Maria ( z drugim mężem Józefem Purkot wyjechali później do Brazylii ) – Katarzyna – Jan – Dominik ( z żoną Karoliną Synowski wyjechał później do Brazylii ) – Zuzanna |
30.4.1799 1800? 3.9.1822 16.11.1823 26.6.1826 3.9.1828 16.8.1831
23.11.1833 12.5.1835 3.8.1838
4.8.1840 |
|
11 |
Antoni Sobota, Siołkowice – ż. Krystyna Kania, Popielów – Szymon – Wojciech – Rozalia – Józef |
1811? 1814? 16.10.1836 1838? 4.9.1839 2.7.1842 |
|
12 |
Błażej Klenk ( Kling ), Stare Siołkowice – ż. Dorota Kutyma, Nowe Siołkowice – Szymon – Rozalia – Józef – Gertruda Obydwoje małżonkowie umierają już w 1848 roku. |
24.1.1804 1816 26.3.1836 1.9.1838 6.7.1841 17.3.1844 |
|
13 |
Jan Kokot ( Joachim Kogut ) – ż. Krystyna Pawleta – Mikołaj – Florian – Elżbieta |
16.5.1795 ? 1827? 1826? 1830? |
|
14 |
Szymon Pollok ( Polak ), ż. Gertruda Bartoszek – Katarzyna – Tomasz |
1810? 1820? 1842? 1843? |
|
15 |
Jan Kokot ( Kogut ), Nowe Siołkowice – ż. Krystyna Waindok, Kaniów – Jakub – Szymon Krystyna zmarła w 1846, drugą zoną była Jadwiga Gbur |
20.6.1818 24.2.1820 3.7.1843 20.8.1844 |
|
16 |
Błażej Maciossek ( Maciołsek, Macioszek ), Kaniów – ż. Katarzyna Babac |
1809? 1809? |
|
17 |
Baltazar Gabryel, Stare Kolnie – ż. Anna – Baltazar – Zuzanna – Gottlieb ( Bogumił ) – Joanna – Rozalia Mieszkali w Woli Hankowskiej |
1794? ? 1837? 1828? 1832 1834? 1840? |
|
18 |
Karol Otto, Chróścice? – ż. Maria – Zuzanna – Szymon |
1835? 1840? |
|
19 |
Anna Kutyma ( siostra Doroty z poz. 12 ),Nowe Siołkowice Jej mężem był Krzysztof Krzepiński, prawdopodobnie był to pierwszy ślub w emigrującej grupie, na dodatek z obcym; dziecko ( Ewa ), urodziło się jeszcze w 1845 roku |
1813? |
|
20 |
Urban Synowski ( Sinowski ), Stare Siołkowice – ż. Marianna Kania – Jan – Marianna – Beata – Karolina ( z mężem Dominikiem Stampka wyjechała do Brazylii. – Szymon Urban z rodziną mieszkał w Kolonii Czarny Las |
1818?
1823? 1832? 1838? 1840?
1841? |
|
21 |
Jakub Kokot, Chróścice – ż. Agnieszka Kania, Popielów – Krzysztof – Szymon – Agnieszka – Joanna – Franciszek – Filip ( z żoną Elżbietą Gbur i matką Agnieszką wyjechał do Brazylii ). Jakub mieszkał w Kolonii Czarny Las.
|
27.4.1783 6.2.1805 17.7.1829 14.10.1833 17.1.1836 8.4.1838 15.9.1840 16.5.1843 |
|
22 |
Sebastian Kukułka, Dobrzeń Wielki? – ż. Julianna – Franciszek, Dobrzeń Wielki |
? ? 1831? |
|
23 |
Bartłomiej Pollok ( Polak ), Siołkowice? – ż. Jadwiga Sobota, Siołkowice – Elżbieta – Walenty – Marcin – Grzegorz – Regina |
1805? lipiec 1811 1830? 13.2.1835 5.11.1838 ? 1841? |
|
24 |
Paweł Bautsch ( Bauć ), Popielów – ż. Zuzanna Nikisch, Lubienie – Franciszek – Maria – Franciszka Przed emigracją mieszkali w Lubieniach |
1812 1815? 1839? 1837? 1842? |
|
25 |
Szymon Grzona, – ż. Marianna – Dorota – Marianna – Zuzanna – Anna – Jadwiga |
1793?
1816? 1817? 14.6.1819 19.8.1823 13.10.1826 |
|
26 |
Michał Maier ( Majer ), Lubienie |
1826? |
|
27 |
Mikołaj Prudlik, Stare Siołkowice – ż. Anna Rek ( prawdopodobnie z rodzicami: Albertem i Jadwigą Rek ) |
styczeń 1817 24.8.1819 |
|
28 |
Grzegorz Kokot, Stare Siołkowice – ż. Elżbieta Sluga – Jan -ż. Jadwiga Sobota – Szymon – ż. Anna Miś, Stare Siołkowice – Franciszek – Piotr – Zuzanna – Joanna – Klemens – Tekla – Teresa – Joanna ( była żoną Mateusza Brixy, wróciła do Nowych Siołkowic ) – Elżbieta – Małgorzata – Barbara – Katarzyna – Dominik |
1793? 1797? 1808 1811 1810 1814 10.10.1835 14.10.1937 11.8.1842 27.5.1844 1812? 1818 1826 1829
1833? 3.6.1838 12.12.1835 23.11.1819 2.8.1822
|
|
29 |
Carl Maciej, Nowe Siołkowice |
1816 |
|
30 |
Mikołaj Serwatka, Narok – ż. Marianna – Albert ( Wojciech ) – Marianna – Anna |
1831 1834? 1840? |
|
31 |
Chrystian Nikisch ( Nykiś ), Kolnie |
1807? |
|
32 |
Anna Prudlik ( z domu Milek, wdowa po Andrzeju Prudlik ), Stare Siołkowice – Mikołaj (poz. 27 ) – Dorota |
1792?
styczeń 1817 21.2.1813 |
|
33 |
Mateusz Bastek ( Bastyk ), Nowe Siołkowice – ż. Rosalia Mainka – Małgorzata – Józef – Julianna – Jan – Elżbieta – Joanna – Maria – Karol |
1798 1809? 26.6.1827 24.11.1829 31.1.1832 1833 22.6.1834 18.5.1837 29.3.1842 4.11.1844 |
|
34 |
Jan Kulig, Siołkowice – ż. Helena Pieterek – Michał -ż. Agnieszka Klisch ( Kliś ) – Maria – Jan – Franciszka – Jakub – ż. Jadwiga Rek – NNdziecko -NN dziecko Jakub był gospodarzem w Woli Hankowskiej ( parafia Częstochowa )
|
9.5.1771 17.5.1772 9.10.1808 16.1.1817 17.8.1837 4.3.1840 29.12.1841 1790? ? ? ? |
|
35 |
Mateusz Gandyra, Stare Siołkowice dzieci z pierwszego małżeństwa z Jadwigą Lyga – Urban – Krystyna – Franciszka II żona – Agnieszka Ledwolorz , Chróścice – Rozalia – Elżbieta Mieli jeszcze dwójkę dzieci urodzonych w Kuźnicy. Po śmierci Mateusza Agnieszka wyszła za mąż za Bartłomieja Sonsalla, mieli dwie córki ( Julię i Marię ), w latach 70-tych XIX wieku wyemigrowali do Wisconsin w USA. Urban Gandyra został w Kuźnicy. |
4.9.1799
1828 10.3.1835 1837 3.2.1819 24.8.1842 14.11.1845 |
|
36 |
Bartłomiej Grabisch ( Grabiś ), Narok -ż. Jadwiga – Józef |
? ? 1838? |
|
37 |
NN Bulik, – ż. NN – Marianna – Aleksander |
? ? 1829? 1835? |
|
38 |
Józef Skroch – ż. Barbara – Marcin – Tomasz, Siołkowice – ż. Józefa Wachnik – Agnieszka – Katarzyna – Marianna – Grzegorz – Julianna |
? ? 12.11.1828 1813 1836? 1.11.1831 19.1.1833 27.2.1834 13.5.1837 |
|
39 |
Piotr Purkot, Stare Siołkowice – ż. Katarzyna Marsollek – Maria – Rozalia – Błażej Starsze dzieci ( Katarzyna, Jan, Marcin, Małgorzata ) zostały w Siołkowicach lub wyemigrowały do Brazylii ( Ludwik, Józef, Szymon ) |
1800? 30.10.1798 28.2.1837 17.8.1839 3.2.1842 |
|
40 |
Mikołaj Woś, Stare Siołkowice To prawdopodobnie brat Sebastiana Wosia ( Saporskiego ), który ożenił się w Kuźnicy z Marianną Motyl ( 1865 ), a później emigruje do Brazylii |
? |
|
41 |
Michał Meier ( Maier ), Lubienie |
1826? |
|
42 |
Albert Długosz – ż. Julianna – Tomasz , Stare Siołkowice |
1834? |
|
43 |
Tomasz Rychlik – ż. Agnieszka – Krystyna – Małgorzata ( Stare Siołkowice ) |
? ? ? 1827? |
|
44 |
Szymon Kołodziej – ż. Elżbieta – Ludwik ( Chróścice ), mieszkał w Kolonii Czarny Las |
? ? 1830 |
|
45 |
Mateusz Kampa ( Kępa, Kempa ) – ż. Maria – Jakub , cieśla – ż. Rozalia Prudlik, zm. 4.5.1861 |
? ? 1836? |
|
46 |
Krzysztof Wojcik, Popielów – ż. Maria – Zuzanna Mieszkali w Kolonii Czarny Las |
? 1804 1842 |
|
47 |
Kasper Kania – ż. Anna – Franciszek – Joanna |
? ? ? ? |
|
48 |
Marcin Kupilas, Chróścice – ż. Krystyna – Małgorzata |
? ? 1842? |
|
49 |
Krzysztof Janke – ż. Katarzyna – Grzegorz – Józefa |
? ? ? ? |
|
50 |
Michał Kwosek – ż. Marianna – Karolina, Chróścice – Jan – Tomasz Mieszkali w Kolonii Czarny Las |
? ? 1840? 1841 ? |
|
51 |
Franciszek Kwosek, Chróścice – ż. Anna Golusda |
1826 ? |
|
52 |
Jan Kania – ż. Małgorzta – Małgorzata, Siołkowice |
? ? 1837? |
|
53 |
Kasper Psykała, Popielów – ż. Julianna Psykała – Agnieszka, Chróścice – Jan Nepomuk – Rozalia – Anna – Paulina |
1810 1806? 1844? 16.5.1838 6.9.1836 1.6.1834 1.6.1834 |
|
54 |
Franciszek Gondro ( Gonder ), – ż. Beata |
? ? |
|
55 |
Franciszek Bul – ż. Maria – Jadwiga |
? ? ? |
|
56 |
Lorenz ( Wawrzyniec ) Kania – ż. Magdalena Kamla, Popielów – Grzegorz |
? 1820? 1843? |
|
57 |
Paweł Huntscha ( Chącia ), Popielów – ż. Zuzanna |
? ? |
|
58 |
Józef Kośny, Stare Siołkowice – ż. Marianna Ślęzak |
20.3.1801 ? |
|
59 |
Michał Prudlo ( Prudło ) -ż. Justyna |
? ? |
|
60 |
Błażej Stelmach – ż. Elżbieta Malek ( Małek ) |
? 1819? |
|
61 |
Franciszek Zdzuj ( Zdzuy ) – ż. Franciszka Reginek ( Dobrzeń Wielki ) |
? 1835? |
|
62 |
Marcin Komórka ( Komor ?) – córka Gertruda, Popielów |
? 1825? |
|
63 |
Paweł Czech – ż. Katarzyna |
? ? |
|
64 |
Andrzej Pampuch – ż. Elżbieta Stelmach Mieszkali w Kolonii Czarny Las |
? ? |
|
65 |
Paweł Prudlik – ż.Maria – Józef, Stare Siołkowice – Beata |
? ? 1835? styczeń 1825 |
|
66 |
Michał Kupilas, Chróścice – Maria Bartyla – Regina |
1814 1818 27.8.1838 |
Autor Piotr Wiśny